• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَسْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حَسْم (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حَسْم (مفردات‌قرآن).


حَسْم (با فتح حاء و سکون سین) از مفردات نهج‌البلاغه و به معنای از بین بردن اثر شی‌ء است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با اهل خراج از این واژه استفاده نموده است.


حَسْم
[۱] قرشی بنابی، سید علی اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، برگرفته از مقاله «حسم»، ج۱، ص۲۷۴.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۶، ص۴۱    .
[۳] راغب أصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۲۳۵.    
به معنای از بین بردن اثر شی‌ء است. «قطعه فحسمه» یعنی او را برید و ماده‌اش را زایل کرد. در اقرب آمده: «حسمه قطعه مستاصلا ایّاه».
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد،‌ ج۱، ص۶۴۸.    


یک مورد از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تُحسِموا - نامه ۵۱ (خطاب به اهل خراج)

امام علی (علیه‌السلام) به اهل خراج نوشته است:
«وَ لَا تُحسِموا أَحَداً عَنْ حَاجَتِهِ، وَ لَا تَحْبِسوهُ عَنْ طَلِبَتِهِ»؛
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۹۳، نامه ۵۱.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۵، نامه ۵۱.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ص۹۰، نامه ۵۱.    

«کسی را از حاجتش قطع نکنید و از مطلوبش منع ننمائید».
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۵، نامه۵۲.    
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۱۹.    
(شرح‌های نامه:
[۱۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۱۹.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۳۳۳.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۴۷.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۹.    
)
ظاهراً منظور آن است که: طوری مالیات نخواهید که همه چیزش را رها کرده و به فکر پرداخت مالیات باشد. در بعضی نسخه‌ها «لا تحشموا»
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۵، نامه ۵۱.    
[۱۵] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۹.    
با «شین» است.

ماده حَسم سه بار در نهج‌البلاغه آمده است.
[۱۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۲۳، نامه ۵۳.    
[۱۷] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۸۲، حکمت ۴۱۴.    


۱. ↑ قرشی بنابی، سید علی اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، برگرفته از مقاله «حسم»، ج۱، ص۲۷۴.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۶، ص۴۱    .
۳. ↑ راغب أصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۲۳۵.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد،‌ ج۱، ص۶۴۸.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۹۳، نامه ۵۱.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۵، نامه ۵۱.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ص۹۰، نامه ۵۱.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۵، نامه۵۲.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۱۹.    
۱۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۱۹.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۳۳۳.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۴۷.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۹.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۵، نامه ۵۱.    
۱۵. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۹.    
۱۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۲۳، نامه ۵۳.    
۱۷. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۸۲، حکمت ۴۱۴.    


قرشی بنابی، سید علی اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، برگرفته از مقاله «حَسم»، ج۱، ص۲۷۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 414 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 51 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 53 نهج البلاغه
جعبه ابزار