• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسب (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَسِبَ: (أَمْ حَسِبَ الَّذينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ)
معنى اين واژه به اختلاف حركت سين، متغيّر است، «حَسِبَ، يَحْسُبُ، حُسْبانًا»، به معنى «پنداشتن و گمان كردن» است.
آیه مورد بحث تهديد شديدى براى کفار و گنهكاران است، تا گمان نكنند اگر مؤمنان را تحت فشار قرار دادند و مجازاتهاى الهى فورا دامان آنها را فرونگرفت خدا از آنها غافل است و يا قدرت بر عذاب آنها ندارد؛ بنابراين، مهلت الهى نبايد آنها را مغرور كند كه اين نيز براى آنها آزمونى است و فرصتى براى توبه و بازگشت.
اين كه بعضى از مفسران آيه فوق را اشاره به مؤمنان گنهكار دانسته‌اند به‌هيچ‌وجه مناسب سیاق آیات نيست، بلكه قرائن گواهى مى‌دهد كه منظور، مشرکان و كفار است.


به موردی از کاربرد حَسِبَ در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - حَسِبَ (آیه ۴ سوره عنکبوت)

(أَمْ حَسِبَ الَّذينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ أَن يَسْبِقُونا ساء ما يَحْكُمُونَ) «آيا كسانى كه اعمال بد انجام مى‌دهند گمان كردند بر ما پيشى خواهند گرفت و چيره خواهند شد؟! چه بد داورى مى‌كنند.»

۱.۲ - حَسِبَ در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: (أَمْ حَسِبَ الَّذينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ أَنْ يَسْبِقُونا ساءَ ما يَحْكُمُونَ) كلمه ام منقطعه است (كه در اصطلاح نحو به معناى بلكه است). و مراد از جمله‌ (الَّذينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ‌) كسانى كه گناه مى‌كنند مشركين است، كه مؤمنين را مى‌آزردند، و آنان را از راه خدا جلوگيرى مى‌كردند، هم چنان كه مراد از كلمه ناس در جمله‌ (أَ حَسِبَ النَّاسُ) كسانى هستند كه گفته بودند: آمنا ولى در معرض برگشتن از ایمان بودند، چون از فتنه و شكنجه مشركين مى‌ترسيدند.

۱. عنکبوت/سوره ۲۹، آیه ۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج ۱، ص ۲۳۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۲، ص ۴۳.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌ ط-دار الکتب الاسلامیه، ج ۱۶، ص ۲۱۰.    
۵. عنکبوت/سوره ۲۹، آیه ۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۹۶.    
۷. عنکبوت/سوره ۲۹، آیه ۴.    
۸. عنکبوت/سوره ۲۹، آیه ۴.    
۹. عنکبوت/سوره ۲۹، آیه ۲.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج ۱۶، ص ۱۴۹.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج ۱۶، ص ۱۰۱.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج ۱۹، ص ۹.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج ۸، ص ۴۲۸.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « حسب »، ص۵۰۳.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره عنکبوت | لغات قرآن




جعبه ابزار