• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدیث مدرج

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حدیث مدرج، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی که کلام بعضی از راویان در آن گنجانده شود، گفته می‌شود.


یکی از تقسیمات حدیث به اعتبار متن و سند حدیث مدرج است.
مدرج حدیثی است که کلام بعضی از راویان به آن اضافه شده باشد به گونه‌ای که گمان کنند جزء حدیث است.

دلیل نام‌گذاری این حدیث به مدرج آن است که راوی مطلبی را در میان مطالب حدیث وارد یا به آخر آن ضمیمه می‌نماید.
حدیث مدرج به دو قسم مدرج المتن و مدرج السند تقسیم می‌شود.

به طرق ذیل می‌توان حدیث مدرج را شناسایی کرد:
۱- همین حدیث بدون اضافه موجود در حدیث دیگری نقل شده باشد.
۲- بعضی از ائمه حدیث یا راویان تصریح کنند که کلماتی در این حدیث درج شده است.
۳- استبعاد و استحاله صدور این کلام از معصوم (علیه‌السّلام)

مرادف‌های این اصطلاح عبارتند از: خبر مدرج، مدرج، روایت مدرج، مدرج فیه، حدیث مدرج فیه، خبر مدرج فیه و روایت مدرج فیه.
[۱] شیخ طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال (رجال کشی)، ص۲۰.
[۲] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۷۲.    
[۳] ابوریه، محمد، الاضواء علی السنة المحمدیه، ص۱۳۹.
[۴] ابوریه، محمد، الاضواء علی السنة المحمدیه، ص۷۲.
[۵] شهیداول، محمد بن مکی، الالفیة، ص۷۳.
[۶] شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۰۴.    
[۷] میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۲۹.    
[۸] عبدالوهاب، عبداللطیف، المعتصرمن مصطلحات اهل الاثر، ص۳۸.
[۹] سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۳۱۴.    
[۱۰] صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۵۰-۶۷.    
[۱۱] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴.    
[۱۲] درایة الحدیث، ص۶۳.
[۱۳] کلباسی، ابوالهدی، سماء المقال، ج۲، ص۱۶۴.
[۱۴] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۸.
[۱۵] بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۵.    
[۱۶] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۵.
[۱۷] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۲۹.
[۱۸] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۸۳.
[۱۹] قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۱۲۴.    
[۲۰] تهانوی، ظفراحمد، قواعد فی علوم الحدیث، ص۳۹.
[۲۱] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۳۹.    
[۲۲] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۱۹.    
[۲۳] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۲۹۴.    
[۲۴] عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۱۴.    


۱. ↑ شیخ طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال (رجال کشی)، ص۲۰.
۲. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۷۲.    
۳. ↑ ابوریه، محمد، الاضواء علی السنة المحمدیه، ص۱۳۹.
۴. ↑ ابوریه، محمد، الاضواء علی السنة المحمدیه، ص۷۲.
۵. ↑ شهیداول، محمد بن مکی، الالفیة، ص۷۳.
۶. ↑ شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۰۴.    
۷. ↑ میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۲۹.    
۸. ↑ عبدالوهاب، عبداللطیف، المعتصرمن مصطلحات اهل الاثر، ص۳۸.
۹. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۳۱۴.    
۱۰. ↑ صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۵۰-۶۷.    
۱۱. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴.    
۱۲. ↑ درایة الحدیث، ص۶۳.
۱۳. ↑ کلباسی، ابوالهدی، سماء المقال، ج۲، ص۱۶۴.
۱۴. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۸.
۱۵. ↑ بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۵.    
۱۶. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۵.
۱۷. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۲۹.
۱۸. ↑ نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۸۳.
۱۹. ↑ قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۱۲۴.    
۲۰. ↑ تهانوی، ظفراحمد، قواعد فی علوم الحدیث، ص۳۹.
۲۱. ↑ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۳۹.    
۲۲. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۱۹.    
۲۳. ↑ صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۲۹۴.    
۲۴. ↑ عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۱۴.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث مدرج»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | حدیث
جعبه ابزار