• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَدْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حَدْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: حدس (فقه).


حَدْس (به فتح حاء و سکون دال) از واژگان نهج البلاغه به معنای ظن و تخمین است.
این واژه یک بار در نهج‌البلاغه آمده است.


حَدْس
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۷.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۶۱.    
به معنای ظن و تخمین، آمده است.


موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - حَدْس - خطبه ۹۳ (وصف خداوند متعال)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«فَتَبارَکَ اللَّهُ الَّذی لا یَبْلُغُهُ بُعْدُ الْهِمَمِ وَ لا یَنالُهُ حَدْسُ الْفِطَنِ»
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۱۲، خطبه ۹۳.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۸۵، خطبه ۹۲.    
[۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۸، خطبه۹۴.    

يعنى «بلند مرتبه است خدایی كه تلاش‌هاى عميق به کنه او و فكر دانايان به حقيقت وى نمى‌رسد.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۱، خطبه ۹۴.    
[۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۶.    

(شرح‌های خطبه:
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۸۲۶-۸۲۷.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۲۵۱-۲۵۲.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۰۰-۱۰۱.    
[۱۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۶۱.    
)
در بعضى از نسخ به جاى حدس «حسن» آمده است.
[۱۲] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۸۵، خطبه ۹۲.    

ابن میثم فرموده: حدس جودت حركت فكر از مطالب به مبادى است.
[۱۳] بحرانی، ابن میثم، شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج۲، ص۳۹۴.    



این واژه یک بار در «نهج البلاغه» آمده است.
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۱۲، خطبه ۹۳.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۷.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۶۱.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۱۲، خطبه ۹۳.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۸۵، خطبه ۹۲.    
۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۸، خطبه۹۴.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۱، خطبه ۹۴.    
۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۶.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۸۲۶-۸۲۷.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۲۵۱-۲۵۲.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۰۰-۱۰۱.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۶۱.    
۱۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۸۵، خطبه ۹۲.    
۱۳. ↑ بحرانی، ابن میثم، شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج۲، ص۳۹۴.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۱۲، خطبه ۹۳.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حدس»، ص۲۵۷-۲۵۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 93 نهج البلاغه
جعبه ابزار