حد تخصیص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

آخرین حدّ مجاز تخصیص یک عام را حد تخصیص گویند.

---

حد تخصیص، به معنای آخرین حد تخصیص زدن یک عام است که در نزد عرف و اهل زبان مجاز و مورد پسند می‌باشد؛ به بیان دیگر، حد تخصیص به معنای بیشترین تعداد از افراد خاص است که در یک تخصیص می‌توان از تحت شمول حکم عام خارج نمود، به گونه‌ای که خروج بیش از آن، نزد عرف و اهل زبان غلط و ناپسند بوده و به استهجان تخصیص منجر می‌گردد.

---

درباره حد تخصیص، میان علما اختلاف وجود دارد:
۱. بعضی هم چون مرحوم «سید مرتضی»، «شیخ طوسی» و «ابن زهره» معتقدند عام را تا زمانی که حتی یک فرد تحت آن باقی بماند، می‌توان تخصیص زد؛
۲. بعضی، باقی ماندن سه فرد و برخی دو فرد را در تحت عام آخرین حد تخصیص دانسته‌اند؛
۳. بسیاری معتقدند تا اندزه‌ای می‌توان عام را تخصیص زد که تعداد افراد باقی مانده در تحت آن، نزدیک به تعداد کل افراد عام باشد.

---