حتّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَتّ (به فتح حاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای ساقط شدن و ساقط کردن که
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با
بیمار شدن یکی از اصحاب،
نماز و
طاووس از این واژه استفاده نموده است.
حَتّ (به فتح حاء) به معنای ساقط شدن و ساقط کردن آمده است.
این واژه به‌صورت لازم و متعدی هر دو آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با یکی از یاران خود که مریض شده بود فرموده است:
خداوند این مرض را سبب ریختن
گناهان تو گرداند، مرض خودش اجری ندارد، (اجر در عمل است) «و لکنّه یحطّ السیئات و یحتّهاحتّ الاوراق؛
و لیکن مرض گناهان را می‌ریزد، آنها را مانند برگ درختان می‌ریزد.»
امام (علیه‌السلام) درباره نماز فرموده‌اند: «و انّها لتحت الذنوب حتّ الورق و تطلقها اطلاق الربق؛
نماز گناهان را می‌ریزد مانند ریزش برگ، و آنها را باز می‌کند، مانند باز کردن از بندها.»
واژه‌ی «حتّ» اول
متعدّی و دوم
لازم است.
واژه‌ی «الریق»
ریسمانی است که دستگیره‌ها را در آن کنند، گویی گناهان در گردن
انسان است. نماز آنها را باز کرده و رها می‌کند «ربق» جمع ربقه است.
واژه‌ی «
انحتات» به معنای ریختن و پراکنده شدن است. چنان‌که آن حضرت در
خطبه ۱۶۵ درباره طاووس، می‌فرماید: «وَ یَنْبُتُ تِبَاعاً فَیَنْحَتُّ مِنْ قَصَبِهِ انْحِتَاتَ اَوْرَاقِ الْاَغْصَانِ ثُمَّ یَتَلاَحَقُ نَامِیاً حَتَّی یَعُودَ کَهَیْئَتِهِ قَبْلَ سُقُوطِهِ لاَ یُخَالِفُ سَالِفَ اَلْوَانِهِ؛
و چنان قرار داد که بتوانند در نزدیکی زمین به پرواز در آیند، و با لطافت قدرت و دقت صنعتش با رنگ‌های مختلف آنها را به زیبایی رنگ آمیزی کرده است.»
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حتّ»، ص۲۴۸.
