حبس یاری‌رساننده به راهزنان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حبس یاری رساننده به راهزنان از مباحث فقهی و حقووقی مربوط به حقوق زندانی و درباره حکم زندانی‌کردن کمک‌کننده به راهزنان بحث ممی‌کند. کسانی که به
راهزنان کمک می‌کنند مانند
طلیع (دیده‌بان) و
ردء (کمک‌رسان)، حکم آنان بر طبق نظر فقیهان ما، حکم قطّاع الطریق نیست گرچه کارشان حرام است و
تعزیر می‌شوند.
۱.
محقق حلّی: این حکم برای دیده‌بان و کمک‌رسان ثابت نیست.
۲.
شیخ محمدحسن نجفی (در شرح کلام محقق): به دلیل اصل و احتیاط و خارج شدن از مفاد ادلّه
[این حکم برای دیده‌بان و کمک‌رسان ثابت نیست
]؛ بر خلاف
ابوحنیفه که فرقی میان مباشر و غیر مباشر نگذاشته است و فساد قول او واضح است؛ زیرا به غیر مباشر نمی‌توان
محارب گفت. آری، اگر ملاک این بود که بشود نام آن را افساد گذاشت حرف خوبی بود؛ در حالی که شما دریافتید که همه فتوا داده‌اند اعتبار محاربه، با تحقق اوصاف مذکور است و اگر چه در ادلّه صریحا نداشت که مفسد در این اوصاف منحصر است، ولی با کمک اتفاق مذکور و سیاق و ملاحظۀ برخی مفاهیم در روایات درمی‌یابیم آنچه اصحاب گفته‌اند صحیح است؛ یعنی ملاک، مصداق محاربه است با اوصافی که ما ذکر کردیم.
طلیع، کسی است که برای راهزنان دیده‌بانی می‌کند و اخبار رفت و آمدها را به ایشان می‌رساند؛ رفت و آمد قافله‌ها و یا ماموران حکومتی را گزارش می‌کند. ردء، کسی است که برای راهزنان کار می‌کند بدون اینکه در کار اصلی راهزنی دخالتی داشته باشد.
امّا
اهل سنّت،
شافعیان: معین و یاری رساننده از باب تعزیر، زندانی می‌شود.
جزیری گوید: شافعیه گفته‌اند: هر کس به قطّاع الطریق یاری رساند و تنها سیاهی لشکر باشد نه بیشتر؛ یعنی مالی به مقدار نصاب نبرده و کسی را نکشته باشد امام وی را با
حبس یا
تبعید یا چیز دیگر تعزیر می‌کند، همانند دیگر گناهان … بعضی گفته‌اند: تعزیر باید تنها با تبعید کردن به جایی که امام مصلحت می‌داند، باشد؛ زیرا کیفر چنین آدمی در آیه، نفی است.
نظر نگارنده: در اینجا مقدار نصاب، شرط نیست چنان که
علّامه حلّی در
تحریر الاحکام بدان تصریح کرده است.
• طبسی، نجم‌الدین، حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص۱۵۷-۱۵۸.
