جُنْد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُنْد: (جُنْدَنَا لَهُمُ الْغالِبُونَ)«جُنْد» در اصل به معنای زمین ناهموار و سفتی است که، سنگ‌های فراوانی در آن جمع است، و به همین مناسبت، به انبوه لشکر نیز «
جند» گفته شده.
بعضی از مفسران، «
جُنْد» را در آیه مورد بحث، اشاره به بت‌ها می‌دانند، که هرگز در
قیامت قادر به یاری
مشرکان نیستند، ولی، ظاهر این است که، آیه مفهوم وسیعی دارد که بت‌ها یکی از مصادیق آن است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
جُنْد:
(وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ) (و لشكر ما پيروزند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
جند به معنای مجتمعی است انبوه و متراکم و لشکر را هم به همین جهت
جند می‌خوانند. بنابراین، کلمه
جند با کلمه حزب قریب المعنا می‌باشند و لذا می‌بینیم در
قرآن کریم درباره آمدن احزاب یک جا تعبیر به
جند نموده، می‌فرماید:
(اِذْ جاءَتْکُمْ جُنُودٌ)، و در جایی دیگر در همین‌باره می‌فرماید:
(وَ لَمَّا رَاَ الْمُؤْمِنُونَ الْاَحْزابَ) و نیز در جایی دیگر فرموده:
(وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا فَاِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ) و مراد از
جندنا جامعه‌ای است که فرمانبردار
امر خدا باشد و در راه خدا
جهاد نماید، و این جامعه عبارت است از گروه
مؤمنان و یا
انبیاء به ضمیمه مؤمنان، که پیرو انبیایند، بنا بر احتمال دوم در این کلام تعمیم بعد از تخصیص به کار رفته، و به هر حال پس مؤمنان مانند پیشوایان خود منصورند، هم‌چنان که در جای دیگر خطاب به مؤمنان فرموده:
(وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ اَنْتُمُ الْاَعْلَوْنَ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ) که در گذشته تعدادی آیات که بر این معنا دلالت داشت، گذشت.
و این حکم یعنی نصرت و غلبه حکمی است اجتماعی و منوط است بر تحقق عنوان و لا غیر، یعنی این نصرت و غلبه تنها نصیب انبیا و مؤمنین واقعی است، که
جند خدا هستند و به امر او عمل می‌کنند و در راه او جهاد می‌کنند هر جامعه‌ای که این عناوین بر آن صادق باشد، یعنی
ایمان به خدا داشته باشد، و به اوامر خدا عمل کند و در راه او جهاد نماید منصور و غالب است، نه جامعه‌ای که این اسامی و عناوین را دارد و واقعیت آنها را ندارد. پس جامعه‌ای که از ایمان جز اسم در آن نمانده باشد و از انتسابش به خدا جز سخنی در آن نمانده باشد، نباید امید نصرت و غلبه را داشته باشد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(أَمَّنْ هَذَا الَّذِي هُوَ جُندٌ لَّكُمْ يَنصُرُكُم مِّن دُونِ الرَّحْمَنِ إِنِ الْكَافِرُونَ إِلَّا فِي غُرُورٍ) (آیا این کسی که لشکر شماست می‌تواند شما را در برابر
خداوند یاری دهد؟! ولی
کافران تنها گرفتار فریبند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: و معنای جمله
(اَمَّنْ هذَا الَّذِی...)، این است که: نه، بلکه می‌پرسم. آن چه کسی است که به آن اشاره می‌شود، که این یاور شما و لشکر شما است غیر از رحمان، اگر خدای رحمان سرنوشت شومی و یا عذابی برای شما مقدر کرده باشد آیا آن یاور، شما را یاری می‌کند؟ نه، پس غیر از خدا کسی نیست که شما را یاری کند. و این بیان اشاره است به اینکه پندار مشرکین خطا است، مشرکین بت‌ها را نمی‌پرستند، مگر به خاطر همین که آنان را در شدائد یاری کنند، با اینکه این مشرکین و خدایانشان هر دو ملک خدایند، و بت‌ها نه برای خود، مالک نفع و ضرری هستند، و نه برای دیگران.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جُنْد»، ص۱۶۸.
