جُرْعَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُرْعَه (به ضم جیم) یا
جَرع (بر وزن عقل) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای یک دفعه
بلعیدن و فرو بردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص شکایت از
قریش، در رابطه با
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و ... از این واژه استفاده نموده است.
جُرْعَه یا
جَرع (بر وزن عقل)
به معنای یک دفعه بلعیدن و فرو بردن، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «
جرع الماء جرعا و جرعة: ابتلعه بمرّة».
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با شکایت از قریش فرموده‌اند:
«فَاَغْضَیْتُ عَلَی الْقَذی، وَ جَرِعْتُ رِیقِی عَلَی الشَّجَا، وَ صَبَرْتُ مِنْ کَظْمِ الغَیْظِ عَلی اَمَرَّ مِنَ العَلْقَمِ»؛
«از تراشه‌ایی که در چشمم بود چشم پوشی کردم، آب دهان خویش را بر روی استخوان گلوگیر سر کشیدم و از فرو بردن
خشم بر چیزی تلخ‌تر از «علقم»
صبر کردم».
واژه «
تجرّع» به معنای به زحمت خوردن یا بتدریج خوردن، آمده است.
امام (علیه‌السلام) در رابطه با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) فرموده است:
«خَاضَ اِلَی رِضْوَانِ اللهِ کُلَّ غَمْرَة، وَ تَجَرَّعَ فِیهِ کُلَّ غُصَّة»؛
«همو كه در راه رضاى حق در هرگونه شدّت و ناراحتى فرو رفت و جام مشكلات و سختي‌ها را نوشيد».
واژه «
جرعة» به معنای همان که یک دفعه فرو برده شده باشد، آمده است. آن حضرت (علیه‌السلام) درباره
دنیا نیز می‌فرماید:
«اِنَّمَا اَنْتُمْ فِی هذِهِ الدُّنْیَا غَرَضٌ تَنْتَضِلُ فِیهِ الْمَنَایَا، مَعَ کُلِّ جَرْعَة شَرَقٌ، وَ فی کُلِّ اَکْلَة غَصَصٌ»؛
«شما در اين جهان هدف تيرهاى
مرگ هستيد. همراه هر
جرعه‌اى اندوهى و در هر لقمه‌اى امكان گلوگير شدنى است».
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جرع»، ج۱، ص۲۱۲-۲۱۳.
