جُرْعَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُرْعَه (به ضم جیم) یا
جَرع (بر وزن عقل) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای یک دفعه
بلعیدن و فرو بردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص شکایت از
قریش، در رابطه با
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و ... از این واژه استفاده نموده است.
جُرْعَه یا
جَرع (بر وزن عقل)
به معنای یک دفعه بلعیدن و فرو بردن، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «
جرع الماء جرعا و جرعة: ابتلعه بمرّة».
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با شکایت از
قریش فرموده‌اند:
«فَاَغْضَیْتُ عَلَی الْقَذی، وَ جَرِعْتُ رِیقِی عَلَی الشَّجَا، وَ صَبَرْتُ مِنْ کَظْمِ الغَیْظِ عَلی اَمَرَّ مِنَ العَلْقَمِ»؛
«از تراشه‌ایی که در چشمم بود چشم پوشی کردم، آب دهان خویش را بر روی استخوان گلوگیر سر کشیدم و از فرو بردن
خشم بر چیزی تلخ‌تر از «علقم»
صبر کردم».
واژه «تجرّع» به معنای به زحمت خوردن یا بتدریج خوردن، آمده است.
امام (علیه‌السلام) در رابطه با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) فرموده است:
«خَاضَ اِلَی رِضْوَانِ اللهِ کُلَّ غَمْرَة، وَ تَجَرَّعَ فِیهِ کُلَّ غُصَّة»؛
«همو كه در راه رضاى حق در هرگونه شدّت و ناراحتى فرو رفت و جام مشكلات و سختي‌ها را نوشيد».
واژه «جرعة» به معنای همان که یک دفعه فرو برده شده باشد، آمده است. آن حضرت (علیه‌السلام) درباره
دنیا نیز می‌فرماید:
«اِنَّمَا اَنْتُمْ فِی هذِهِ الدُّنْیَا غَرَضٌ تَنْتَضِلُ فِیهِ الْمَنَایَا، مَعَ کُلِّ جَرْعَة شَرَقٌ، وَ فی کُلِّ اَکْلَة غَصَصٌ»؛
«شما در اين جهان هدف تيرهاى
مرگ هستيد. همراه هر جرعه‌اى اندوهى و در هر لقمه‌اى امكان گلوگير شدنى است».
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جرع»، ج۱، ص۲۱۲-۲۱۳.
