جُرُفٍ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُرُفٍ:
(مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىَ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ) جُرُفٍ: به معنى «حاشيه
و ديواره رودخانه يا چاه است كه آب زير آن را خالى كرده باشد»
به گفته «
راغب» به زمين
و مكانى گفته مى‌شود كه سيلاب آن را خورده
و برده است.
به همين مناسبت، به مرد اكول
و پرخورى كه همه خوراكی‌هاى سفره را مى‌خورد،
رجل جُرَاف گفته مى‌شود.
به موردی از کاربرد
جُرُفٍ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللّهِ وَ رِضْوَانٍ خَيْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىَ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ) (آیا کسی که شالوده آن را بر تقوای الهی
و خشنودی او بنا کرده بهتر است، یا کسی که شالوده آن را بر کنار پرتگاه سستی بنا نموده که ناگهان در
آتش دوزخ فرو می‌ریزد؟!
و خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی‌کند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(عَلی شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فِی نارِ جَهَنَّمَ) استعاره‌ای است تخییلی که حال
منافقین مورد نظر را تشبیه می‌کند به حال کسی که بنائی بسازد که اساس
و بنیانش بر لب آب‌رفته‌ای باشد که هیچ اطمینانی بر ثبات
و استواری آن نباشد،
و در نتیجه خودش
و بنایش در آن وادی فرو ریزد،
و ته وادی،
جهنم باشد،
و او
و بنایش در قعر جهنم بیفتد. بخلاف کسی که بنای خود را بر اساس پرهیز از خدا
و امید بخشنودی او بنا کند یعنی زندگیش بر روی دو پایه
و اساس استوار باشد، یکی ترس از عذاب خدا
و یکی امید به خشنودی او.
و از ظاهر سیاق برمی‌آید که جمله
(اَ فَمَنْ اَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلی تَقْوی...) و جمله
(اَمْ مَنْ اَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلی شَفا جُرُفٍ‌هارٍ...) هر یک مثلی است که یکی اساس زندگی
مؤمنین،
و دیگری پایه زندگی منافقین را مجسم می‌سازد،
و آن اساس
و پایه همان
دین و روشی است که دنبال می‌کنند، دین مؤمن
تقوا و پرهیز از خدا
و طلب خشنودی اوست با یقین
و ایمان به او،
و دین منافق مبنی بر شک
و تزلزل است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جُرُفٍ»، ص۳۶۲.
