جُرُفٍ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُرُفٍ:
(مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىَ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ) جُرُفٍ: به معنى «حاشيه و ديواره رودخانه يا چاه است كه آب زير آن را خالى كرده باشد»
به گفته «
راغب» به زمين و مكانى گفته مى‌شود كه سيلاب آن را خورده و برده است.
به همين مناسبت، به مرد اكول و پرخورى كه همه خوراكی‌هاى سفره را مى‌خورد،
رجل جُرَاف گفته مى‌شود.
به موردی از کاربرد
جُرُفٍ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللّهِ وَ رِضْوَانٍ خَيْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىَ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ) (آیا کسی که شالوده آن را بر تقوای الهی و خشنودی او بنا کرده بهتر است، یا کسی که شالوده آن را بر کنار پرتگاه سستی بنا نموده که ناگهان در
آتش دوزخ فرو می‌ریزد؟! و
خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی‌کند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(عَلی شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فِی نارِ جَهَنَّمَ) استعاره‌ای است تخییلی که حال
منافقین مورد نظر را تشبیه می‌کند به حال کسی که بنائی بسازد که
اساس و بنیانش بر لب آب‌رفته‌ای باشد که هیچ اطمینانی بر ثبات و استواری آن نباشد، و در نتیجه خودش و بنایش در آن وادی فرو ریزد، و ته وادی،
جهنم باشد، و او و بنایش در قعر جهنم بیفتد. بخلاف کسی که بنای خود را بر
اساس پرهیز از خدا و امید بخشنودی او بنا کند یعنی زندگیش بر روی دو پایه و
اساس استوار باشد، یکی ترس از عذاب خدا و یکی امید به خشنودی او.
و از ظاهر سیاق برمی‌آید که جمله
(اَ فَمَنْ اَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلی تَقْوی...) و جمله
(اَمْ مَنْ اَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلی شَفا جُرُفٍ‌هارٍ...) هر یک مثلی است که یکی
اساس زندگی
مؤمنین، و دیگری پایه زندگی منافقین را مجسم می‌سازد، و آن
اساس و پایه همان
دین و روشی است که دنبال می‌کنند، دین مؤمن
تقوا و پرهیز از خدا و طلب خشنودی اوست با یقین و
ایمان به او، و دین منافق مبنی بر شک و تزلزل است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جُرُفٍ»، ص۳۶۲.
