جَعل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَعْل (به فتح جیم) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای قرار دادن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص
آفرینش زمین و
آسمان و آمرزش خواهی و افزایش روزی از این واژه استفاده نموده است.
جَعْل (به فتح جیم) به معنای قراردادن آمده است.
راغب اصفهانی معتقد است این واژه از «فعل و صنع» اعم بوده و بر پنج معنا می‌آید: اوّل، به معنی شروع مانند: «جعل زید یقول.» دوّم، در ایجاد شی‌ء و سوم، ایجاد شی‌ء از شی‌ء و چهارم گرداندن شی از حالتی به حالتی چنان‌که در
قرآن کریم آمده است:
(الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الْاَرْضَ) و پنجم حکم بر چیزی با چیزی همانند این آیه از
قرآن:
(وَ یَجْعَلونَ لِلَّهِ الْبَناتِ)
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با آفرینش
زمین و
آسمان می‌فرماید:
«أَنْ جَعَلَ مِنْ ماءِ الْبَحْرِ الزّاخِرِ الْمُتَراكِمِ الْمُتَقاصِفِ، يَبَساً جامِداً.» «از نمونه‌های
قدرت خدا آنکه از آب دریای (موّاج) متراکم و درهم شکننده، سطحی خشک و جامد به
وجود آورد، منظور از
آب، مواد مذاب زمین است که منجمد شده و مبدّل به
سطح زمین گردیده است.»
همچنین امام (علیه‌السلام) در خصوص آمرزش خواهی و افزایش روزی فرموده است:
«جَعَلَ اللهُ سُبْحانَهُ الاسْتِغْفارَ سَبَباً لِدُرورِ الرِّزْقِ وَ رَحْمَةِ الْخَلْقِ.» «خداوند سبحان استغفار را سبب زيادى روزى و رحمت مخلوق قرار داده.»
از این واژه بسیار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جعل»، ج۱، ص۲۲۰.
