جَزْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَزْر (بر وزن عقل) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای
ذبح، برگشتن
دریا به عقب یعنی جزر مقابل
مدّ است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص حسرت نسبت آینده از این واژه استفاده نموده است.
جَزْر (بر وزن عقل)
به معنای ذبح، برگشتن دریا به عقب یعنی جزر مقابل مدّ، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «
جزر الجزور جزرا: ذبحها».
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) نسبت به آینده و این‌که بعدا حسرت او را خواهند کشید فرموده است:
«فَعِنْدَ ذلِكَ تَوَدُّ قُرَيْشٌ بِالدُّنْيَا وَمَا فِيهَا لَوْ يَرَوْنَني مَقَاماً وَاحِداً، وَ لَوْ قَدْرَ جَزْرِ جَزْور، لاَِقْبَلَ مِنْهُمْ مَا أَطْلُبُ الْيَوْمَ بَعْضَهُ فَلاَ يُعْطُونِيهِ»؛
«آن موقع
قریش دوست می‌دارد
دنیا و ما فیها را بدهد و فقط یکبار مرا به بینند و لو به قدر وقت سر بریدن
ناقه‌ای، تا قبول کنم از آن‌ها آن‌چه را که امروز بعض آن‌را می‌خواهم و نمی‌دهند».
واژه «جزور» ناقه و
گوسفند ذبح شده است یا مطلق شتر را گویند.
امام (علیه‌السلام) در
خطبه ۱۹۱، می‌فرماید:
«فَمِنْ نَاج مَعْقُور، وَ لَحْم مَجْزُور»؛
«(با نگاهى هوشمندانه انسانها از اين گروه‌ها خارج نيستند): يا نجات يافته‌اى مجروح و يا داراى بدنى پاره پاره».
واژه «معقور» به معنای
مجروح آمده است.
واژه «لحم مجزور» به معنای
گوشتی است که ذبح شده و پوستش کنده شده است.
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جزر»، ص۲۱۵.
