جنف (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَنَف (به فتح جیم و نون) از
واژگان قرآن کریم به معنای میل به باطل است. برخی مفسران جنف رو میل غیرعمدی به باطل و
اثم را میل عمدی به باطل میدانند.
جَنَف به معنی میل
و میل در حکم است.
(فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً اَوْ اِثْماً فَاَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا اِثْمَ عَلَیْهِ) «هر که از وصیّت کنندهای بترسد که میل به
باطل و یا
گناه کند پس میان آنان اصلاح نماید گناهی بر او نیست.» در
جوامع الجامع جنف را میل به باطل از روی خطا و اثم را میل به باطل از روی عمد گفته است.
روایت
امام صادق (علیهالسّلام) در این زمینه خواهد آمد.
این آیه، فرع آیه سابق است که از تبدیل
وصیّت برحذر میدارد یعنی هر که در وصیّت
اجحاف و گناه ببیند میتواند آن را اصلاح کند، ممکن است
آیه راجع به زنده بودن موصی باشد و چون وصی دید که در وصیّت مثلا به یک فرزند میل و یا وصیّت به گناه میکند و این باعث نزاع
ورثه و
مورّث است میتواند او را باز دارد، و ممکن است راجع به ممات موصی باشد و وصیّ چون دید، وصیّت خارج از میزان شرع است میتواند با اصلاح آن میان
ورثه صلح برقرار کند.
در روایت امام صادق (علیهالسّلام) که در
المیزان منقول است جنف را میل به بعض
ورثه و اثم را وصیّت به آباد کردن آتشکدهها و
مشروب مثل زده است.
ممکن است آیه راجع به منجّزات مریض باشد که در منجّزات خود به یک طرف میل و یا گناه کند و میان او و
ورثه نزاع پیدا شود، شخص در این صورت میتواند با تعدیل آن، میان
وراث و
مورّث اصلاح کند و این شامل نهی آیه ماقبل نیست.
(فَمَنِ اضْطُرَّ فِی مَخْمَصَةٍ غَیْرَ مُتَجانِفٍ لِاِثْمٍ) (...امّا كسانى كه در حال گرسنگى، ناچار شوند، و تمايل به گناه نداشته باشند، مانعى ندارد...)
«غَیْرَ مُتَجانِفٍ» به معنی غیر متمایل است.
•
قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "جنف"، ج۲، ص۶۰-۶۱.