جمله شرطیه اخباری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جملیه شرطیه اخباری به معنی
قضیه شرطیه دارای
جمله اخباری در بخش دوم _
تالی _ است.
جمله شرطیه اخباری، مقابل
جمله شرطیه انشایی بوده و به جمله‌ای گفته می شود که تالی آن متضمن حکایت از واقعیتی و خبر دادن از امری می باشد، مانند: " ان کانت الشمس طالعة فالنهار موجود ".
از جمله های شرطی خبری در دو مقام بحث می شود:
الف ـ مقام
ثبوت و واقع؛
ب ـ مقام
اثبات و اخبار.
به حسب مقام حکایت و اخبار، همیشه حکایت تالی، بر مقدم
معلق و مترتب است، ولی به حسب واقع و خارج، چهار صورت دارد.
۱ ـ در خارج و واقع نیز ـ مانند اخبار ـ تالی بر مقدم مترتب است، مانند: " ان کانت الشمس طالعة فالنهار موجود "؛
۲ ـ در خارج، مقدم بر تالی مترتب است، مثل این که تالی،
علت وجود مقدم باشد؛ " ان کان النهار موجوداً فالشمس طالعة "؛
۳ ـ در عالم واقع،
مقدم و تالی متلازم هستند؛ یعنی هر دو
معلول علت سومی بوده و بر یک دیگر ترتب ندارند، مانند: " ان کان النهار موجودا کان العالم مضیئا " وجود نهار و روشنی عالم معلول طلوع شمس می باشد؛
۴ ـ در خارج و واقع، مقدم و تالی
متضایفان هستند، مانند: ابوت و بنوت در جمله " ان کان زید اباً لعمرو فعمرو ابن له ".
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۸۴، برگرفته از مقاله «جمله شرطیه اخباری».
