جبرئیل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جبرئیل،
جبرائیل یا
جبریل یکی از مفردات
نهج البلاغه، نام
فرشته‌ی وحی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در در توصیف
خدای تعالی و عاجز بودن
انسان از توصیف
ملائکه و ... از این واژه استفاده نموده است.
جبرائیل، جبرئیل یا جبریل
نام فرشته‌ی وحی آمده است.
دو مورد از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیان این‌که خدای تعالی نامتناهی و غیر قابل توصیف است و این‌که انسان همچنین از توصیف ملائکه عاجز است، فرموده است:
«... اِنْ کُنْتَ صَادِقاً اَیُّهَا الْمُتَکَلِّفُ لِوَصْفِ رَبِّکَ، فَصِفْ جَبْرَئیلَ وَ مِیکَائِیلَ وَ جُنُودَ الْمَلاَئِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ، فِی حُجُراتِ الْقُدُسِ مُرْجَحِنِّینَ، مُتَوَلِّهَةً عُقُولُهُمْ اَنْ یَحُدُّوا اَحْسَنَ الْخَالِقینَ...»؛
«ای آن‌که برای وصف خدایت خودت را به زحمت می‌اندازی، اگر راست می‌گویی توصیف کن
جبرئیل و
میکائیل و اقسام ملائکه را که در غرفه‌های قدس در مقابل عظمت خدا خاضع و سر به زیر هستند و عقولشان واله و حیران است از این‌که احسن الخالقین را توصیف کنند».
واژه «مرجحنّ» بر وزن مقشعّر، به معنای کسی است که بر اثر
ثقل خم شده و نیز آن‌که به طرف راست و چپ خم می‌شود. «
ارجحنّ الحجر: اذا مال‌هادیا».
امام (علیه‌السلام) همچنین در
خطبه قاصعه، ضمن
مذمت یارانش فرموده است: اگر از
اسلام دست کشیده و به غیر آن پناه بردید،
اهل کفر با شما می‌جنگند دیگر نه جبرئیل کمکتان می‌کند و نه میکائیل ...
«و اِنَّکُمْ اِنْ لَجَاْتُمْ اِلَی غَیْرِهِ حَارَبَکُمْ اَهْلُ الْکُفْرِ، ثُمَّ لاَ جَبْرَائِیلُ وَلاَ مِیکَائِیلُ وَلاَ مُهَاجِرُونَ وَلاَ اَنْصَارٌ یَنْصُرُونَکُمْ اِلاَّ الْمُقَارَعَةَ بِالسَّیْفِ حَتَّی یَحْکُمَ اللهُ بَیْنَکُمْ»؛
این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبرائیل»، ج۱، ص۱۹۹-۱۹۸.
