جاودانگی قرآن (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم علاوه بر جامعیت و برنامه کامل زندگی بودن، همیشگی و
ابدی نیز می باشد.در این مقاله ایات مرتبط با جاودانگی قرآن معرفی می‌شوند.
قرآن، كتابى جاودانه و دائمى و غير قابل تبديل و
تحریف:
۱. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ
(...و اين قرآن به من
وحی شده تا به وسيله آن شما و هر كس را (كه اين پيام به او) برسد هشدار دهم آيا واقعا شما گواهى مى‌دهيد كه در جنب
خدا خدايان ديگرى است...)
«جمله : (( لا نذرکم به و من بلغ )) شاهد بر ابدى و جهانى بودن رسالت
پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله مى باشد. از ظاهر (( لانذرکم به و من بلغ )) گرچه برمى آید که خطابش به
مشرکین مکه و یا عموم
قریش و یا جمیع عرب است ، الا اینکه مقابله بین ((کم)) و بین ((من بلغ)) البته با حفظ این جهت که مراد از ((من بلغ)) کسانى باشند که مطالب را از خود پیغمبر نشنیده اند، چه معاصرین و چه مردمى که بعد از عصر آنجناب به وجود مى آیند دلالت دارد بر اینکه مقصود از
ضمیر خطاب ((کم)) در جمله ((لانذرکم به)) کسانى هستند که پیغمبر اکرم ایشان را پیش از نزول
آیه یا مقارن یا پس از نزول
انذار مى فرمود.
پس اینکه فرمود: (( و اوحى الى هذا القرآن لانذرکم به و من بلغ )) بر این هم دلالت دارد که رسالت آن حضرت عمومى و قرآنش ابدى و جهانى است، و از نظر دعوت به
اسلام، هیچ فرقى بین کسانى که
قرآن را از خود او مى شنوند و بین کسانى که از غیر او مى شنوند نیست، و به عبارت دیگر آیه شریفه، دلالت مى کند بر اینکه
قرآن کریم حجت ناطقى است از ناحیه خدا و کتابى است که از روز نزولش تا قیام
قیامت به نفع
حق و علیه باطل،
احتجاج مى کند.»
«ضمناً با ذكر كلمه وَ مَنْ بَلَغَ: «تمام كسانى كه اين سخن به آنها مى‌رسد» رسالت جهانى قرآن، و دعوت عمومى و همگانى آن را
اعلام مى‌دارد. در حقيقت تعبيرى از اين كوتاه‌تر و جامع‌تر براى اداى اين منظور، تصور نمى‌شود، و دقت در وسعت آن مى‌تواند هر گونه ابهامى را در مورد عدم
اختصاص دعوت قرآن به
نژاد عرب، و يا زمان و منطقه خاصى برطرف سازد. جمعى از
دانشمندان از تعبيراتى مانند تعبير فوق، مسأله
خاتمیت پیامبر صلى الله عليه و آله را نيز استفاده كرده‌اند؛ زيرا طبق تعبير بالا پيامبر مبعوث به تمام كسانى كه گفتارش به آنها مى‌رسد، بوده و اين شامل تمام كسانى مى‌شود كه: تا پايان اين
جهان به دنيا قدم مى‌گذارند.
از احاديثى كه از طرق
اهل بیت عليهم السلام وارد شده، چنين استفاده مى‌شود: منظور از
ابلاغ قرآن، تنها به اين نيست كه عين متن آن به
اقوام ديگر برسد حتى وصول ترجمه‌هاى آن به زبان‌هاى ديگر نيز در مفهوم آيه وارد است...»
۲. وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.
۳. إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ.
۴. الحمد لله الذی انزل علی عبده الکتـب ولم یجعل له عوجا• قیمـا لینذر باسـا شدیدا من لدنه ویبشر المؤمنین الذین یعملون الصــلحـت ان لهم اجرا حسنـا
(
ستایش خدايى را كه اين كتاب (آسمانى) را بر بنده خود فرو فرستاد و هيچ گونه كژى در آن ننهاد •(كتابى) راست و درست تا (گناهكاران را) از جانب خود به عذابى سخت بيم دهد و مؤمنانى را كه كارهاى
شایسته مى‌كنند نويد بخشد كه براى آنان پاداشى نيكوست.)
«وشاید منظور از چیزهاى مرئى آنهایى باشند که به
سهولت دیده مى شوند ومقصود از چیزهاى
نامرئی آنهایى باشند که به آسانى مشهود نیستند کما اینکه
راغب در
مفردات چنین گفته است : ((عوج)) به فتحه عین کجى هایى را گویند که با
چشم به آسانى دیده مى شوند، مانند کجى چوبى که در زمین نصب شده باشد، ولى ((عوج)) به کسره عین در کجى هائى است که با فکر و
بصیرت تشخیص داده مى شوند، مانند
انحراف وانحنایى که در زمین مسطح است که تنها متخصصین مى توانند آن را تشخیص دهند، ونیز مانند انحراف در دین و
زندگی .
پس بنا به گفته وى دیگر اشکالى به آیه شریفه ((لاترى فیها عوجا ولا امتا وارد نمى شود - دقت بفرمائید. توضیح مقصود از اینکه قرآن عوج (کجى ) نداشته ، قیّم است .خداى تعالى در این سوره کلامش را با ذکر ثناى خود
افتتاح فرموده ، و به این نحو خود را ستوده که : قرآنى بر بنده اش نازل کرده که هیچ انحرافى از حق در آن نیست ، وآن کتاب قیم مصالح بندگانش در زندگى دنیا و آخرت است، واز عهده این کار به خوبى برمى آید، پس همه حمدها که در ترتب
خیرات وبرکات آن از روز نزولش تا روز قیامت هست، همه براى خدا است.»
«اين
صفت (قيّم) در واقع اشتقاقى است از صفت «قيّوميت» پروردگار كه: به مقتضاى آن خداوند حافظ و نگاهبان همه
موجودات و اشياء جهان است: «ما به تو قائم چو تو قائم بذات»!
قرآن كه كلام خدا است نيز همين حال را دارد. قابل توجه اين كه: توصيف به «قيّم» در آيات قرآن كراراً در مورد آئين
اسلام آمده است، و حتى به
پیامبر صلى الله عليه و آله دستور داده شده است: «خود را هماهنگ با دين قيّم و صاف و مستقيم سازد»آنچه در بالا، در تفسير «قيّم» گفته شد، معنى جامعى است كه تفسيرهاى مختلف همه مفسران را در برمى‌گيرد: چه اين كه:عضى آن را به معنى كتابى كه هرگز نسخ نمى‌شود، تفسير كرده‌اند. بعضى به معنى حافظ كتب پيشين.بعضى به معنى برپادارنده امور دين. و بعضى به معنى كتابى كه در آن اختلاف و
تناقض نيست. ولى همه اين معانى در آن مفهوم
جامع كه گفتيم: جمع است.»
«وکلمه ((قیما)) آن گونه که از کتاب فهمیده مى شود حال بعد از حال است ، زیرا خداى تعالى در مقام
ستایش خویش است از این جهت که کتابى نازل کرده وبه صفت نداشتن اعوجاج متصف است ، واز این جهت که آن کتاب بر تاءمین مصالح جامعه بشرى قیم است . پس به هر دوصفت بذل عنایت شده ، آن هم بطورى مساوى ، وهمین
اقتضاء مى کند که جمله مزبور حالیه باشد...»
تأكيد فراوان خداوند بر
جاودانگی قرآن:
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ.
احکام و
معارف قرآن، امورى جاودانه و غير قابل
نسخ:
وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.
شنوایی و
علم مطلق خداوند، پشتوانه جاودانگى قرآن:
وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.
امام خمینی نخستین بار در کتاب کشف اسرار به بحث از عدم
تحریف قرآن پرداخته است همچنین ایشان در آثار دیگر خود، در ضمن بحث حجیت ظواهر به عدم تحریف قرآن پرداخته از راه دلیل تاریخی و نقلی، عدم تحریف قرآن را اثبات کرده است. ایشان پندار تحریف را به شکل گسترده‌ای نقد می‌کند و به سکوت علمای عصر محدث نوری در برابر ادعای تحریف قرآن، انتقاد می‌کند و در مواردی، تفصیل این بحث را به تحقیق علامه بلاغی در کتاب آلاء الرحمن ارجاع می‌دهد.
امام خمینی با استناد به آیه
(اِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَاِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ) معتقد است، قرآن از نگهبانی و حفظ قطعی آن از هر نوع تحریف سخن گفته است. قرآن مجید اعظم و اشرف کتب مقدس و صورت کتبی حضرت غیب مستجمع جمیع کمالات به صورت وحدت جمعی، ضمانت حفظ و صیانت آن را از دستبرد
شیاطین انس و جن خبر داده است قرآنی که نه یک حرف آن افزوده و نه یک حرف آن کاسته شده است.
همچنین ایشان با استناد به آیه
(لا یَاْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِیلٌ مِنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ) هر نوع تغییر و تبدیلی را درباره قرآن نفی کرده است و معتقد است قرآن کتابی است که نه در زمان خود و نه پس از آن، خط بطلان بر آن کشیده نمی‌شود و قانونی آن را باطل نمی‌کند.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۴۴۳، برگرفته از مقاله «جاودانگی قرآن». •
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۱۳۹، برگرفته از مقاله «جاودانگی قرآن». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
