جاسوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جاسوا:
(فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ) جاسوا: در اصل از مادّه «
جوس» (بر وزن قوس) به معنى «تفتيش كردن و با دقت جستجو كردن» است.
گفته‌اند به معنى «طلب كردن چيزى به استقصاء و رفت و آمد كردن به قصد چپاول و غارت» است.
واژه «
مجوس» نيز از همين مادّه
«جوس» مشتق شده است.
بايد توجه داشت كه مادّه
«جوس» با
«جسّ» كه به معنى «لمس كردن و جستجو كردن» است نبايد اشتباه شود، به خلاف تصور بعضى كه اين دو را از يک ريشه دانسته‌اند!
واژه
«جاسوا» فقط يک‌بار در
قرآن مجید آمده است.
به موردی از کاربرد
جاسوا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَإِذَا جَاء وَعْدُ أُولاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَا أُوْلِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُواْ خِلاَلَ الدِّيَارِ وَ كَانَ وَعْدًا مَّفْعُولًا) (هنگامى كه نخستين وعده فرارسد، گروهى از بندگان پيكار جوىِ خود را بر ضدّ شما بر مى‌انگيزيم تا شما را سخت در هم كوبند؛ حتّى براى به‌دست آوردن
مجرمان، درون خانه‌ها را جستجو كنند؛ و اين وعده‌اى است قطعى.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در مجمع البيان مى‌گويد: ماده جوس به معناى سر زدن به اينجا و آنجا است، مثلا گفته مى‌شود: فلانى را در فلان قبيله رها كردم تا
يجوسهم و يدوسهم يعنى بگردد و يک يک را پيدا نموده لگد مال كند،
ابوعبیده هم در معناى اين كلمه گفته است: هر جا را كه آمد و شد كرده پا نهاده باشى حوس و جوس كرده‌اى، آن گاه گفته است. بعضى گفته‌اند: جوس به معناى طلب كردن يک چيزى به جستجو است.
آيه مورد بحث وعده عذابى است كه خداوند به بنى‌اسرائيل داده است، هنگامى كه آنان دست به فساد و خونريزى و ظلم زدند، خداوند نيز گروهى از بندگان رزمنده و جنگجوى خود را به سراغ آنها فرستاد و به كيفر اعمالشان، آنها را در هم كوبيد. به طورى كه از قرائن پيداست اين قوم جنگجو چنان بر ايشان هجوم مى‌برند كه حتى براى يافتن نفراتشان «هر خانه و ديارى را جستجو مى‌كنند...» (تا اگر كسى باقى مانده است او را بكشند).
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جاسوا»، ص۴۳۱.
