ثَقْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثَقْب (به فتح ثاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای سوراخ، نفوذ و پاره کردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص محروم شدن از
هدایت و اصلاح، از این واژه استفاده نموده است.
ثَقْب (به فتح ثاء)
به معنای سوراخ، نفوذ و پاره کردن، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «
شهاب ثاقب» آن است که با نور خود، ظلمت را پاره می‌کند.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با محروم شدن از هدایت و اصلاح، ضمن نقل سخنی از
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) فرموده‌اند:
«لَمْ یَسْتَضِیئوا بِاَضْوَاءِ الْحِکْمَةِ، وَ لَمْ یَقْدَحوا بِزِنَادِ الْعُلُومِ الثَّاقِبَةِ؛ فَهُمْ فِی ذلِکَ کَالاَْنْعَامِ السَّائِمَةِ، وَالصُّخورِ الْقاسِیَةِ»؛
«با فروغ حكمت،
عقل و
خرد خويش را روشن نساخته و با آتش افروز دانش‌هاى روشنگر فكر خود را شعله‌ور ننموده‌اند، آنها در اين قسمت همچون چهارپايان صحرايى و سنگ‌هاى سخت و نفوذ ناپذيرند».
واژه «زند» به معنای چوب بالایی است که بر چوب پایینی می‌سایند تا
آتش بگیرد، که جمع آن «زناد» است.
منظور از
علوم ثاقبه، علومی است که حقیقت را بشکافند و نشان بدهند و هدایت کنند.
همچنین امام (علیه‌السلام) در مورد
آفرینش آسمان‌ها فرموده است:
«ثُمَّ زَيَّنَهَا بِزينَةِ الكَوَاكِبِ، وَ ضِياءِ الثَّوَاقِبِ»؛
«سپس آسمان پايين را به وسيله كواكب و نور ستارگان درخشان زينت بخشيد».
این واژه چهار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ثقب»، ص۱۸۶-۱۸۵.
