تکذیب‌گری اصحاب رس (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بسیاری عقیده دارند که
اصحاب رس طایفه‌ای بودند که در یمامه می‌زیستند و پیامبری بنام حنظله بر آنها مبعوث شد و آنان وی را تکذیب کردند و در چاهش افکندند، حتی بعضی نوشته‌اند که آن
چاه را پر از
نیزه کردند و دهانه چاه را بعد از افکندن او با سنگ بستند تا آن
پیامبر شهید شد.
در قرآن کریم به تکذیب
پیامبران الهی از سوی اصحاب رس اشاره شده است آنجاکه می‌فرماید:
کذبت قبلهم قوم نوح و اصحـب الرس...(تکذیب کردند پيش از ايشان
قوم نوح و اصحاب رس و ثمود).
در
تفسیر نمونه آمده است، خداوند نخست براى دلدارى پیامبرصلى اللّه علیه و آله مى فرماید: فقط تو نیستى که این گروه کافر تکذیبت کردند، و هم محتواى دعوتت را خصوصا درباره
معاد قبل از آنها قوم نوح و اصحاب الرس و
قوم ثمود نیز پیامبرانشان را تکذیب کردند (کذبت قبلهم قوم نوح و اصحاب الرس و ثمود).
قوم ثمود همان
قوم صالح پیامبر بزرگ خدا است ، که در سرزمین حجر در شمال
حجاز زندگى داشتند، و در مورد اصحاب الرس، میان مفسران گفتگو است ، بسیارى عقیده دارند که آنها طائفه‌اى بودند که در
سرزمین یمامه مى زیستند و پیامبرى به نام حنظله داشتند که او را تکذیب کردند و سرانجام در چاهش افکندند (توجه داشته باشید یکى از معانى رس چاه است ، و معنى دیگرش اثر مختصرى است که از چیزى باقى مى ماند، زیرا خاطرات کمى از این قوم در
تاریخ باقیمانده ).
بعضى دیگر آنها را
قوم شعیب مى دانند، زیرا آنها چاه هاى آب فراوان داشتند، اما با توجه به اینکه
اصحاب الایکه که در
آیات بعد آمده اشاره به همین قوم شعیب است این احتمال منتفى است .
بعضى نیز آنها را از بقایاى قوم ثمود مى دانند، و با توجه به اینکه ثمود جداگانه در آیات مورد بحث آمده این معنى نیز بعید به نظر میرسد.
بنابراین مناسب همان
تفسیر اول است که در میان مفسران از شهرت برخوردار است.
.. کل کذب الرسل فحق وعید(و بيشه‌نشينان و قوم تبع به تكذيب پرداختند همگى فرستادگان ما را به
دروغ گرفتند و در نتيجه تهديد من واجب آمد).
و منظور از
قوم تبع گروهى از مردم
یمن است زیرا تبع لقبى است براى پادشاهان یمن به اعتبار اینکه مردم از آنها تبعیت مى کردند، و ظاهر تعبیر
قرآن در اینجا و در یک آیه دیگر
خصوص یکى از پادشاهان یمن است که در بعضى از
روایات نام او اسعد ابو کرب ذکر شده ، و جمعى معتقدند که او مرد مؤمنى بود، و مردم را به پیروى از دعوت
انبیاء فرا مى خواند، هر چند با او مخالفت کردند.
سپس به تمام این اقوام هشتگانه اشاره کرده ، مى گوید: هر یک از آنها فرستادگان الهى را تکذیب کردند، و وعده
عذاب خداوند درباره آنها تحقق یافت (کل کذب الرسل فحق وعید).
اینکه مى گوید: آنها رسولان الهى را تکذیب کردند، در حالى که هر یک از آنها فقط
پیامبر خود را تکذیب نمودند، به خاطر آن است که فعلى که از مجموع آنها سر زد روی‌هم‌رفته تکذیب همه انبیاء بود، هر چند هر کدام یک پیامبر را تکذیب کردند.
و یا از این جهت است که تکذیب یکى از پیامبران تکذیب بقیه نیز محسوب مى شود چرا که محتواى دعوت همه یکى است.
یکی دیگر از مواردی که در
قرآن به آن اشاره شده است، تکذیب
معاد از سوی اصحاب رس می‌باشد همچنانکه می‌فرماید:
... واحیینا به بلدة میتا کذلک الخروج(اينها همه براى روزى بندگان من است و با آن
آب سرزمين مرده‌اى را زنده گردانيديم رستاخيز نيز چنين است).
کذبت قبلهم قوم نوح و اصحـب الرس...(تکذیب کردند پيش از ايشان
قوم نوح و اصحاب رس و ثمود).
افعیینا بالخلق الاول بل هم فی لبس من خلق جدید(مگر از
آفرينش نخستين خود به تنگ آمديم نه بلكه آنها از خلق جديد در شبهه‌اند).
در تفسیر نمونه آمده است، به هر حال این اقوام هم پیامبرانشان را تکذیب کردند، و هم مساءله
توحید و معاد را، و سرانجام به سرنوشت دردناکى گرفتار شدند، بعضى گرفتار طوفان شدند، بعضى سیلاب ، و بعضى دیگر
صاعقه ، و بعضى زلزله ، و یا غیر آن و سرانجام
میوه تلخ تکذیب را چشیدند.
مطمئن باش اگر این قوم
کافر که در برابر تو قرار دارند به این وضع ادامه دهند، اینها نیز سرنوشتى بهتر از آنان ندارند.
بعد به ذکر یکى دیگر از دلائل امکان رستاخیز پرداخته ، مى گوید: (آیا ما از
آفرینش نخستین عاجز و ناتوان ماندیم که قادر بر
آفرینش دوم و رستاخیز نباشیم)؟! (افعیینا بالخلق الاول).
سپس مى افزاید: آنها در
آفرینش نخستین تردید ندارند، زیرا خالق انسانها را خدا مى دانند (ولى آنها با این دلائل روشن از
خلق جدید و رستاخیز تردید دارند) (بل هم فى لبس من خلق جدید).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تکذیب‌گری اصحاب رس».
