تِیْه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تِیه (به کسر تاء) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای
تحیر،
تکبّر و گمراهی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام
موعظه و
نصیحت، از این واژه استفاده نموده است.
این واژه ۲۰ بار در «
نهج‌البلاغه» آمده است.
تِیه (به کسر تاء) به معنای تحیر، تکبّر و گمراهی آمده است.
همچنین در
لغت آمده است: «
تاهَ تیهاََ: صَلف وَ تَکَبَّرَ ذَهَبَ فِی الاَرض مُتَحیِّراََ – ضلَّ.»
همچنین «تیه» به معنی
بیابانی است که
انسان در آن گم می‌شود.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه مردم فرموده است:
«وَ تَعادَيْتُمْ في كَسْبِ الاَْمْوالِ لَقَدِ اسْتَهامَ بِكُمُ الْخَبيثُ، وَ تاهَ بِكُمُ الْغُرورُ، وَ اللهُ الْمُسْتَعانُ عَلَى نَفْسي وَ أَنْفُسِكُمْ.» «در کسب اموال تعدی کردید،
شیطان خبیث شما را از نور
فطرت خارج کرد و در حیرت انداخت و
غرور شما را
گمراه نمود.»
امام (علیه‌السلام) در مقام نصیحت و
ملامت فرموده‌اند:
«لكِنَّكُمْ تِهْتُمْ مَتاهَ بَني إسْرائيلَ وَ لَعَمْري، لَيُضَعَّفَنَّ لَكُمُ التّيهُ مِنْ بَعْدي أَضْعافاً.» «اما شما گمراه شدید مانند گمراه شدن
بنی اسرائیل به جان خودم قسم بعد از این گمراهی چند برابر خواهد شد.»
«متاه»:
مصدر میمی است یعنی: «تائه»: گمراه.
«تائهون»: گمراهان.
امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر می‌فرمایند:
«فَهُمْ فيها تائِهونَ حائِرونَ جاهِلونَ مَفْتونونَ، في خَيْرِ دار، وَ شَرِّ جيران.» «آن‌ها در آن
فتنه‌ها گمراهند و حیران، نادانانند و فریفته شدگان، در بهترین خانه و بدترین همسایه‌ها.»
این واژه ۲۰ بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تیه»، ص۱۷۹.
