تَعیَها (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَعیَها: (وَ تَعِیَهآ اُذُنٌ واعِیَةٌ)«تَعیَها» از مادّه
«وعی» (بر وزن سعی) آن گونه که
«راغب» در «مفردات» و
«ابن منظور» در
«لسان العرب» گفته‌اند: در اصل، به معنای نگهداری چیزی در قلب است؛
سپس، به هر ظرفی
«وعاء» گفته شده است؛ چون چیزی را در خود نگه می‌دارد. و در آیه مورد بحث، این صفت برای گوش‌ها ذکر شده است؛ گوش‌هایی که حقایق را می‌شنوند و در خود نگه می‌دارند.
یا به تعبیر دیگر، گاه انسان سخنی را می‌شنود و فورا آن را از گوش بیرون می‌افکند. همان طور که در تعبیرات عامیانه می‌گوئیم از این گوش شنید و از گوش دیگر بیرون کرد؛ ولی، گاه روی آن اندیشه می‌کند و در دل جای می‌دهد، و آن را چراغ راه زندگی خود می‌شمرد. این چیزی است که از آن تعبیر به
«وعی» می‌شود.
(لِنَجْعَلَهَا لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ) (تا آن را وسيله تذكّرى براى شما قرار دهيم و گوش‌هاى شنوا آن را دريابد و درك كند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه تعيها از مصدر وعى است، و وعى به معناى ريختن چيزى در ظرف است، و مراد از وعى اذن براى آن حمل اين است كه: مردم داستان حمل كشتى نوح را در گوش و هوش خود جاى دهند و از يادش نبرند، تا اثر و فايده‌اش كه همان تذكر و اندرز گرفتن است مترتب شود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تَعیَها»، ص۱۳۳.
