تَدَبُّر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَدَبُّر: (اَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ)«تَدَبُّر» در اصل، از مادّه
«دَبر» (بر وزن ابر) به معنای پشت سر و عاقبت چیزی است،
بنابراین
«تدبّر» یعنی بررسی نتایج، عواقب و پشت و روی چیزی می‌باشد، و تفاوت آن با
«تفکّر»، این است که
«تفکّر» مربوط به بررسی علل و خصوصیات یک موجود است، اما «تدبّر» مربوط به بررسی عواقب و نتایج آن است.
(أَ فَلاَ يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ اخْتِلاَفًا كَثِيرًا) (آيا درباره
قرآن نمى‌انديشند؟! در حالى‌كه اگر از سوى غير خدا بود، اختلاف فراوانى در آن مى‌يافتند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه تدبر که فعل یتدبرون مشتق از آن است به معنای این است که چیزی را بعد از چیز دیگر بگیریم و در مورد آیه شریفه به معنای تامل در یک آیه بعد از آیه‌ای دیگر و یا تامل و دقت بعد از دقت دیگر در آیه است، لیکن از آنجا که غرض آیه شریفه بیان این جهت است که در قرآن کریم اختلافی نیست و قهرا بود و نبود اختلاف در بیش از یک آیه تصور دارد، لذا احتمال اول یعنی تامل در یکا یک آیات منظور عمده است، هر چند که این معنا احتمال دوم را هم نفی نمی‌کند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تَدَبُّر»، ص۱۲۴.
