تَبْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَبْر (به فتح تاء و سکون باء) و
تَبَر (به فتح تاء و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای هلاک شدن و نابود گشتن است.
مشتقات
تَبْر که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
تَباراً (به فتح تاء) به معنای نابودی؛
مُتَبَّرٌ (به ضم میم و فتح تاء) به معنای نابود شونده؛
تَبَّرْنا (به فتح تاء و سکون راء) به معنای نابود کردیم؛
تَتْبِیراً (به فتح تاء و سکون تاء) به معنای نابود کردن به طور کامل است.
تَبْر (بر وزن فَلْس و فَرَس) هلاک شدن و نابود گشتن است.
ناگفته نماند:
راغب تبر را متعدی گفته و گوید: «تَبَرَهُ و تَبَّرَهُ» هر دو به یک معنی است.
قاموس نیز چنین گفته است.
ولی در
اقرب الموارد «تَبَرَ» از باب
نَصَرَ یَنْصُرُ و عَلِمَ یَعْلَمُ، لازم و به معنی هلاک شدن و «
تَبَّرَ» از باب تفعیل متعدی و به معنی هلاک کردن آمده است.
تَبار: اسم مصدر و به معنی هلاکت است.
مُتَبَّر: به معنی نابود شونده است.
تَتْبیر: به معنی نابود کردن به طور کامل است.
به مواردی از
تَبْر که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِینَ اِلَّا تَباراً) «و ظالمان را جز نابودی میافزای.»
(اِنَّ هؤُلاءِ مُتَبَّرٌ ما هُمْ فِیهِ) «حقّا آن‌چه اینان در آنند، نابود شونده است.»
(وَ کُلًّا ضَرَبْنا لَهُ الْاَمْثالَ وَ کُلًّا تَبَّرْنا تَتْبِیراً) «برای همه مثل‌ها را زدیم و همه را نابود کردیم، نابود کردن کامل.»
اگر
ثلاثی و
مزید فیه این کلمه هر دو متعدی باشند لازم است بگوییم تفعیل در این‌جا از برای تکثیر است:
(وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً) «به هر چه غالب شدند به طور کامل نابودش کنند.»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «تبر»، ج۱، ص۲۶۴.
