توبه (2)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
•
توبه (مفردات‌قرآن):
تَوْب و
تَوْبه (به فتح تاء و سکون واو) و مَتاب (به فتح میم) از واژگان قرآن کریم به معنای رجوع و برگشتن است.
•
توبه (مفردات‌نهج‌البلاغه):
تَوْب و
تَوْبه (به فتح تاء و سکون واو) و مَتاب (به فتح میم) از مفردات نهج البلاغه، به معنای رجوع و برگشتن که حضرت علی (علیه‌السلام) پس از بیعت، به مردم در بیانی از این واژه استفاده نموده است.
•
تابَ عَلَیْکُم (لغات‌قرآن): جمله «تابَ عَلَیْکُم» را غالب مفسران به معنای «تخفیف این تکلیف» ذکر کرده‌اند، نه به معنای «
توبه از گناه»؛ اما این احتمال نیز وجود دارد که وقتی حکم وجوب برداشته شود، گناهی صورت نمی‌پذیرد، و در نتیجه همچون آمرزش الهی خواهد بود.
•
توبه در اسلام:
توبه یکی از اصطلاحات دینی،
فقهی، اخلاقی و عرفانی، به معنای بازگشت بنده به سوى خدا، به وسیله ندامت و پشیمانى است.
توبه حقیقتى عرشى و نورانى و سبب اتصال دور افتادگان به اصل و محبوب است. واژه
توبه مشترک لفظی و معنوی میان خدا و بندگان است که در قرآن و روایات بارها استعمال و تأکید شده است. در کتب اخلاق اسلامی
توبه درجاتی دارد که پایین‌ترین مرتبه آن
توبه از گناهان است، درجات بالاتر آن،
توبۀ از غفلت،
توبه از توجه به غیرخدا، و
توبۀ از مشاهدۀ غیر حق تعالی است.
•
توبه در قرآن:
توبه و مشتقات آن ۸۷ بار در قرآن کریم به کار رفته‌اند: ۲۴ مورد به صورت‌های مختلف اسمی و ۶۴ بار به اشکال گوناگون فعلی و ثلاثی مجرداند. در این موارد بیشتر از مطالبی چون وجوب
توبه، شرایط پذیرش
توبه، آثار
توبه و ویژگی
توبه سخن به میان آمده است.
•
توبه حکمی: اظهار
توبه را
توبه حُکمی گویند.
•
توبه باطنی: پشیمانی از گناه را
توبه باطنی گویند.
•
توبه (اخلاق): حقیقت
توبه بازگشت گناهکار به سوی خداوند کریم و غفور است که با ندامت از گناه و تصمیم بر عدم ارتکاب مجدّد آن تحقق می‌یابد.
•
توبه نصوح:
توبه نصوح به معنای پشیمانی قلبی و عذرخواهی با زبان و تصمیم جدی و مداوم بر ترک گناه است.
•
توبه فقهی: در منابع جامع
فقهی، در برخی بابها (مانند باب ارتداد، حدود و تعزیرات، قصاص و دیات) احکام پراکنده ای در باره
توبه آمده است.
•
توبه در امور کیفری اسلام:
توبه در حقوق کیفری اسلام از معاذیر قانونی معافیت از مجازات محسوب می‌شود؛ بدین معنا که جرم واقع شده و مجرم دارای شرایط مسئولیت کیفری است، اما رعایت پاره‌ای از مصالح و اعمال سیاست کیفری مناسب، ایجاب می‌کند که از وی رفع مجازات شود.
•
توبه کلامی: در مباحث کلامی بحث
توبه اغلب در بخش مربوط به معاد، یا پس از معاد، در بیان جایز بودن عفو خداوندی در قالب شفاعت یا به واسطه
توبه، مطرح شده است.
•
توبه عرفانی:
توبه در اصطلاح صوفیه، بازگشتن از هر خُلق مذموم و حال بد است به خُلق محمود و حال خوب و سرانجام دور شدن از هر چیزی است که مانع وصول بنده به خداست.
•
تواب:
تواب به معنای بسیار بازگشت کننده به سوی بندگان همراه با رحمت و از اسماء و صفات الهی است.
•
