• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تناقض حملیات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تناقض حملیات یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تناقض بین دو قضیه حملیه است.



تناقض قضایا دو قسم است:
۱. تناقض حملیات؛
۲. تناقض شرطیات.


تناقض حملیات همان اختلاف ذاتی دو قضیه حملیه از لحاظ کمّ، کیف و جهت (با وحدت در موارد هشت‌گانه) است، به طوری که از صدق هر یک از آن دو، کذب دیگری لازم آید. بر این اساس، نقیض موجبه کلیه، سالبه جزئیه است و برعکس، و نقیض موجبه جزئیه، سالبه کلیه است و برعکس؛ مانند: همه انسان‌ها خندان‌اند و بعضی از انسان‌ها خندان نیستند.
تناقض شرطیات همانند تناقض حملیات است؛ مثلاً نقیض «کلما کانت الشمس طالعة فالنهار موجود» چنین است: «لیس کلما کانت الشمس طالعة فالنهار موجود» و نقیض «قد یکون اذا کانت الشمس طالعة کان النهار موجوداً» عبارت است از: «لیس البتة اذا کانت الشمس طالعة کان النهار موجوداً». سایر موارد نیز به همین قیاس است.
[۴] شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۳۵.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات.
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۴۱.    
۲. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۷۶.    
۳. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۸۰-۸۲.    
۴. شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۳۵.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تناقض حملیات»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۰.    



جعبه ابزار