تملک

مالک شدن را تَمَلُّک گویند و در بابهای مربوط به عقود و ایقاعات و نیز بابهایی نظیر جهاد، احیاء موات و حدود از آن سخن رفته است.

تملّک به معنای فراهم کردن اسباب آن همچون قبول در عقود، حیازت، و احیاء موات، امری مباح است، لیکن گاهی ـ به سبب عارضه‌ای ـ حکم دیگری پیدا می‌کند، مانند کراهت تملّک از راه قرض گرفتن بدون ضرورتیا وجوب تملّک آب وضو با خریدن در صورت توقف تحصیل آب بر آن.

وجود سبب تملّك و تملّك كننده دو رکن اساسى حصول تملّك است.

سبب تملّك يا اختیاری است يا قهری.
اسباب اختيارى عبارتند از:
۱. قبول در عقود تمليكى همچون بیع، هبه، صدقه، صلح، اجاره و جز آنها.
۲. حیازت.
۳. احیاء موات.
۴. غنیمت.
۵. التقاط.
۶. اخذ به شفعه.
۷. مقاصّه.
اسباب قهرى تملّك عبارتند از:
مرگ كه سبب انتقال قهرى مال میّت به ورثه او مى‌گردد. و ارتداد كه اموال مرتد با شرايطى به طور قهرى به ورثه او منتقل مى‌شود.

در تملّك كننده اهليّت شرط است. انسان حتى جنینِ در رحم مادر، صلاحيت تملّك دارد؛ از اين‌رو، جنين ارث مى‌برد به شرط آنكه زنده به دنیا آيد.

۱.	↑ خویی، ابوالقاسم، منهاج الصالحین، ج۲، ص۱۶۹.
۲.	↑ توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۳۷۲، م۶۶۵.

رده‌های این صفحه : فقه | معاملات | ملکیت