• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تمعّک (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَمَعُّک (به فتح تاء و میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای غلطيدن در خاک است. امام (صلوات‌الله‌علیه) از این واژه در رابطه با خلقت زمین استفاده کرده است. این کلمه فقط یک بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



تَمَعُّک از باب تفعّل به معنای غلطيدن در خاک است.


حضرت علی (علیه‌السّلام) در رابطه با خلقت زمین فرموده: «وَ ذَلَّ مُسْتَخْذِياً إِذْ تَمعَّكَتْ عَلَيْهِ بِكَوَاهِلِهَا، فَأَصْبَحَ بَعْدَ اصْطِخَابِ أَمْوَاجِهِ، سَاجِياً مَقْهُوراً» اشاره به مهار مركز مذاب زمين با پوسته زمين است. يعنى: «درياى درون زمين آرام گرفت و ذليل شد، آنگاه كه پوسته زمين شانه‌هاى خود را بر آن گذاشت، در نتيجه بعد از آن همه امواج بالا رفته، آرام و مقهور گرديد.» (شرح‌های خطبه: ) تمعّک در اينجا غلطيدن و نشستن پوسته زمين بر روى درياى درون آن است.


این کلمه فقط یک بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۸۴.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۲۸۸.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۹۷، خطبه ۹۰.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۷۳، خطبه ۸۹.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۳۲، خطبه ۹۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۹، خطبه ۹۱.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۰.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۱۴۱.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۰.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۳۷.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۹۷، خطبه ۹۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تمعّک»، ج۲، ص۹۸۴.    






جعبه ابزار