• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تفصیل مرکب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تفصیل مرکب یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای توهم انفصال در کلام مرکب متصل است.
[۱] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۷۴.



اسباب مغالطه لفظ مرکب سه قسم است:
۱. ترکیب مفصل؛
۲. تفصیل مرکب؛
۳. ممارات.
[۲] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۸۳.    
[۳] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۷۰.    


هر گاه از کلامی، اتصال و انضمام و ترکیب آن منظور باشد، ولی انفصال و انفراد برای آن تصور و توهم شود که با این توهم، کاذب شود، در این صورت از آن به «تفصیل مرکب» یاد می‌کنند؛ مثلاً وقتی گفته شود: «عدد پنج زوج و فرد است»، مقصود از این جمله، آن است که عدد پنج، مشتمل بر زوج و فرد، و مرکب از یک عدد فرد و یک عدد زوج است، ولی اگر اشتباهاً تصور شود که عدد پنج متصف به زوجیت و فردیت است، با این تصور، قضیه کاذب خواهد بود.
[۴] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۰۰.    
[۵] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۱۶۰.
[۶] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۹.
[۷] شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة.    
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات.
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. ↑ ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۷۴.
۲. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۸۳.    
۳. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۷۰.    
۴. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۰۰.    
۵. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۱۶۰.
۶. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۹.
۷. ↑ شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تفصیل مرکب»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۷.    




جعبه ابزار