• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تفسیر فقهی (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تفسیر آیات مشتمل بر احکام فقهی را تفسیر فقهی گویند.



"تفسیر فقهی" گونه‌ای از تفسیر موضوعی است که در آن، مفسر آیات دربرگیرنده احکام وضعی و تکلیفی مکلفان را تفسیر می‌کند.


این شیوه پیشینه‌ای طولانی دارد؛ زیرا در قرآن، آیات مبین احکام فقهی وجود دارد و در زمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مسلمانان می‌توانستند این احکام را استخراج و آن گاه که به مشکلی برمی خوردند به خود رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مراجعه کنند.


پس از رحلت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم صحابه برای استخراج این احکام از قرآن جد و جهد فراوان کردند. البته گاهی به حکم واحدی می‌رسیدند و گاهی نیز گرفتار اختلاف می‌شدند.


قرن سوم را باید "قرن ظهور مذاهب فقهی" دانست. این قرن روشن‌ترین جلوه اجتهاد در فقه اسلامی است. پس از این عصر، تفسیر فقهی قرآن نیز به تعداد مذاهب فقهی و فرق اسلامی متفاوت شد.


تطورات تفسیر فقهی تا عصر تدوین تفسیر ادامه یافت و در این دوران، مؤلفان به تالیف تفسیرهای فقهی همت گماشتند.


۱. تنظیم آیات فقهی براساس ابواب و موضوعات فقهی مانند طهارت، صلوة، زکوة، حج و…؛
۲. تفسیر آیات احکام بر اساس ترتیبی که در قرآن وجود دارد؛ یعنی تفسیر قرآن را از سوره حمد شروع می‌کردند و تا آخر قرآن به تفسیر آیات احکام ادامه می‌دادند.


شیوه نخست هواداران بیشتری دارد و در سراسر ابواب فقه در کتاب‌های فقهی استفاده شده است.
[۲] ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، ص۸۸-۹۰.
[۴] معرفت، محمد هادی، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، ج۲، ص۳۵۴-۳۷۲.



تفاسیر فقهی.


۱. ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۲، ص۳۱۹.    
۲. ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم ومنهجهم، ص۸۸-۹۰.
۳. رومی، فهد بن عبدالرحمان، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، ج۲، ص۴۱۳-۵۱۴.    
۴. معرفت، محمد هادی، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، ج۲، ص۳۵۴-۳۷۲.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفسیر فقهی».    



جعبه ابزار