تفریحات ناسالم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تفریحات و
لذت
جوییها ناسالم وقتی از مسیرهای غیر طبیعی و انحرافی باشند، نه تنها
انسان به
آرامش و
لذت مطلوب و واقعی خود دست نمی‌یابد، بلکه اثرات مخرب و سوئی را به دنبال خواهد داشت. از تفریحات ناسالم می‌توان به گوش دادن به
موسیقی مطرب و غیر مجاز، سیگارکشیدن،
قمار و غیره اشاره کرد.
چنان که
جسم انسان نیازها و احتیاجات گوناگونی هم چون
غذا خوردن دارد،
روح و
روان انسان نیز نیازمندی‌هایی دارد.
تفریح و شادابی غذای روح آدمی است که موجب
فرح و انبساط خاطر و آرامش روانی می‌شود.
امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «شادمانی و سرور، موجب انبساط روحی می‌شود و وجد و نشاط آدمی را بر می‌انگیزاند.»
تخصیص بخشی از برنامه‌های زندگی به تفریح و سرگرمی، سبب رشد و پرورش جسم،
فکر و شخصیت، رفع خستگی، کسب
لذت و آسایش و تامین سلامت جسمی و روحی می‌شود و در مراتب عالی کمک خوبی به خلاقیت علمی، هنری و اعتلای ارزش‌های اخلاقی و خدمات اجتماعی می‌باشد؛ که در غیر این صورت، اشتغال مستمر و بدون وقفه فکری و عملی در فعالیت‌ها یا مشاغل معین، موجب خستگی جسمی و ذهنی، پژمردگی روح، از دست دادن نشاط و سرور زندگی و در مواقعی موجب ابتلا به انواع اختلالات روانی
اضطراب و افسردگی می‌گردد.
این همه آثار و فواید تفریحات زمانی حاصل می‌شوند که تفریحات و سرگرمی‌ها سالم و از مسیر طبیعی
لذت
جوییها انجام پذیرند؛ اما اگر تفریحات و
لذت
جوییها ناسالم و از مسیرهای غیر طبیعی و انحرافی باشند، نه تنها انسان به
آرامش و
لذت مطلوب و واقعی خود دست نمی‌یابد، بلکه اثرات مخرب و سوئی را به دنبال خواهد داشت. از این رو،
امام رضا (علیه‌السّلام) توصیه می‌فرمایند: «از لذایذ دنیوی نصیبی برای کامیابی خویش قرار دهید، و تمایلات خود را از راه‌های مشروع بر آورده سازید. مراقبت کنید در این کار به مردانگی و شرافتتان آسیب نرسد، و دچار تندروی و
اسراف نگردید؛ و به وسیله این سرگرمی‌های
لذت‌بخش بر روند بهتر امور دنیوی یاری جویید.»
۱: گوش دادن به
موسیقی مطرب و غیر مجاز؛ موسیقی لهوی احساسات بشر را در مسیر غیر طبیعی و غیر عادی توسعه می‌دهد و انسان را در یک عالم ناخودآگاهی کامل فرو می‌برد و قوّه فکر و خیال‌بافی غیر طبیعی و غیر واقعی را در انسان زیاد می‌کند. ما از خود موسیقی
لذت نمی‌بریم، بلکه آن فقط قوه خیال‌بافی را در ما تحریک می‌کند و ازخیال‌های خود
لذت می‌بریم.
بو علی سینا در این زمینه می‌گوید: «در خصوص
مشتهیات نفس (یعنی آن چه مورد
التذاذ نفس است و روح از آن‌ها
لذت می‌برد) باید استعمال آن‌ها صرفاً برای رو به راه آوردن
مزاج و نگاه داشتن وجود شخص و بقای نوع باشد.
البته بر تمام عقلا و دانشمندان ثابت شده است که موسیقی از
لذت‌هایی است که واجد هیچ کدام از این سه شرط نیست.نه مزاج را رو به راه می‌آورد، نه شخص را نگاه می‌دارد و نه باعث بقای نوع بشری است.»
۲: سیگار کشیدن؛ کسب
لذت و
تقلید و خودنمایی، از عوامل موثر در روی آوری به سیگار، به خصوص در
نوجوانان و
جوانان می‌باشد. الگوگیری، همراهی و رقابت با گروه همسالان در زمان تفریح، بزرگترین دلیل شایع برای آغاز کشیدن سیگار است. مساله تاسف بار این است که نوجوان سیگاری که از طریق سیگار به آرامش کاذب دست می‌یابد و با پنهان کردن مشکل خود از
خانواده، هر روز بیش از پیش در زمان تفریح و اوقات فراغت به دوستان هم دردش روی می‌آورد، بهترین طعمه عاملان پخش مواد مخدر نیز خواهد شد.
۳: استعمال مواد مخدر و قرص‌های اکس؛ برخی از نوجوانان و جوانان که برای تفریح و خوشگذرانی، وقت خود را با دوستان ناباب سپری می‌کنند، از طریق آن‌ها ترغیب به استفاده از قرص‌های اکستاسی می‌شوند تا نشاط و شادابی به دست بیاورند؛ غافل از این که این حالات کاملاً کاذب است و اثرات سوء این مواد جسم و روان آنان را به شدت تهدید می‌کند.
۴: شرکت در مهمانی‌ها و پارتی‌ها و جشن‌های آلوده به
فساد و
گناه و شب‌نشینی با دوستان ناباب.
۵: تماشای برنامه‌ها و فیلم‌های خشن و مستهجن از طریق ویدیو، ماهواره و تلویزیون.
۶: وقت گذرانی در سایت‌های مختلف اینترنتی و چت کردن؛ هر چند استفاده سازنده از اینترنت و چت، سفید می‌باشد؛ اما استفاده افراطی قشر آسیب پذیر جامعه (جوانان) از آن، خطرات و آسیب‌ها و تهدیدهای اخلاقی زیادی را به دنبال دارد.
۷: استفاده از بازی‌های رایانه‌ای بیش از حد معمول، به خصوص بازی‌های خشن و غیر اخلاقی.
۸:
قمار و برد و باخت.
الف) در حقیقت آگاهی نداشتن خانواده‌ها و نبود امکانات تفریحی مناسب باعث می‌شود که بسیاری از کودکان و نوجوانان نیازهای خود را از مجاری خلاف و غیر مجاز تامین و برآورده نمایند و رواج تفریحات ناسالم و انحرافی، یکی از راه‌های ورود به عرصه بزهکاری و انحرافات اجتماعی محسوب می‌شود. پس والدین باید مواظب فرزندان خود باشند و امکانات تفریحی سالم را فراهم نمایند.
ب) مسئولان دولتی باید محیط اجتماعی را و والدین محیط خانوادگی را از ابزارهای تفریحی ناسالم پاک کنند و اوقات فراغت فرزندانشان، به خصوص جوانان با تفریحات سالم پر کنند. اگر اوقات فراغت جوانان پر نشود، جوانان به هر طریقی به سمت گروه‌های همسالان کجرو
هدایت می‌شوند و در نتیجه به سوی تفریحات ناسالم کشیده می‌شوند.
ج) شناخت گنگ و مبهم یا نادرست نوجوانان و جوانان، نسبت به انواع تفریحات و نبود امکانات تفریحی مناسب، موجب ایجاد انحرافات و کج‌روی‌هایی در میان این قشر آسیب پذیر می‌شود؛ که باید با تربیتی صحیح آن‌ها را از ضررهای انواع تفریحات ناسالم آگاهی داده و با تفریحات سالم و مثبت آشنا کنیم و زمینه تفریحات سالم را بیش از پیش فراهم سازیم.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفریحات ناسالم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۸/۱۰.
