تغلیب (علوم قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جمع بین دو چیز و
اطلاق حکم اختصاصی یکی از آن‌ها بر مجموع را تغلیب گویند.
«تغلیب» از
مجازهای لغوی و به معنای اعطای حکم
لفظی به
لفظ دیگر و
لفظ غالب را در هر دو به کار بردن و آن دو را که مختلف هستند همچون یکی به حساب آوردن است.
مانند:
۱. (وکانت من القانتین).
و (الا امراته کانت من الغابرین).
در این
آیات ، اصل «القانتات» و «الغابرات» است؛ ولی به حکم تغلیب به جای
لفظ مؤنث، از
لفظ مذکر استفاده شده است.
۲. (یالیت بینی و بینک بعد المشرقین)
که منظور از «مشرقین» مغرب و مشرق است؛ ولی از باب تغلیب و به دلیل
شهرت ، مشرق بر مغرب غلبه داده شده است.
زرکشی می‌گوید:
مجاز بودن تغلیب از آن رو است که
لفظ در جای خودش
استعمال نشده است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تغلیب».
