• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تغلیب (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جمع بین دو چیز و اطلاق حکم اختصاصی یکی از آن‌ها بر مجموع را تغلیب گویند.



«تغلیب» از مجازهای لغوی و به معنای اعطای حکم لفظی به لفظ دیگر و لفظ غالب را در هر دو به کار بردن و آن دو را که مختلف هستند همچون یکی به حساب آوردن است.

۱.۱ - نمونه قرآنی

مانند:
۱. (وکانت من القانتین). و (الا امراته کانت من الغابرین).
در این آیات ، اصل «القانتات» و «الغابرات» است؛ ولی به حکم تغلیب به جای لفظ مؤنث، از لفظ مذکر استفاده شده است.
۲. (یالیت بینی و بینک بعد المشرقین) که منظور از «مشرقین» مغرب و مشرق است؛ ولی از باب تغلیب و به دلیل شهرت ، مشرق بر مغرب غلبه داده شده است.
زرکشی می‌گوید: مجاز بودن تغلیب از آن رو است که لفظ در جای خودش استعمال نشده است.


۱. تحریم/سوره۶۶، آیه۱۲.    
۲. اعراف/سوره۷، آیه۸۳.    
۳. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۸.    
۴. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۳، ص۳۰۲.    
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۳۴.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تغلیب».    




جعبه ابزار