تعلیقة علی حاشیة الاستاد علی الفرائد (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«تعلیقة علی حاشیة الاستاد علی الفرائد فی اصالة الصحة فی فعل الغیر» تعلیقه سید
حسین حسینی مرعشی مشهور به
سلطان العلماء بر حاشیه
آخوند خراسانی است.
یکی از مباحث مطرح شده در کتاب
فرائد الاصول شیخ انصاری بحث پیرامون «
اصالة الصحة فی فعل الغیر » است که آخوند خراسانی بر آن حاشیهای نوشته اندبا نام «
درر الفوائد فی الحاشیة علی الفرائد » و سلطان
العلماء نیز بر آن حاشیهای زده که اثر حاضر است.
شیوه نگارش کتاب به گونه «قوله، اقول» با ذکر بخشی از عبارت آخوند که از وی با عنوان الاستاد یاد شده، و توضیح سلطان
العلماء در ادامه آن، انجام پذیرفته است.
مراد از
اصالة الصحة در فعل غیر این است که عمل
مسلمان را به صحت و درستی حمل کنیم و آثار فعل شرعی را بر آن مترتب سازیم.
یکی از
ادله اربعه برای حجیت اصالة الصحة استشهاد به برخی از آیات قرآنی است که شیخ آنها را به ترتیب بیان کرده سپس دلالت آنها را مورد نقد و بررسی قرار میدهد.
مصنف در باب اخبار سه روایت را ذکر کرده و به سه دلیل دلالت آنها بر مانحن فیه را تمام نمیداند. اخبار فقط از حیث اثبات صفت حسن برای افعال مؤمن در مقام بیان است اما از حیث ترتب جمیع آثار
صحت در مقام بیان نیست. سپس مصنف دو مؤید اساسی میآورند مبنی بر اینکه اخبار از حیث صفت حسن و حمل بر
اباحه در مقام بیان است نه از حیث ترتب جمیع آثار فعل صحیح.
سومین دلیل عبارتست از
اجماع : مرحوم شیخ مدعی است که هم
اجماع فتوائی و
قولی وجود دارد و هم
اجماع عملی یا سیره جمیع مسلمین.
دلیل چهارم
عقل است: عقل میگوید اگر اصالة الصحة جاری نشود لازمه اش اختلال نظام
معاد و
معاش است و چون اختلال معاش باطل است پس ترک این اصل و عدم اجرای آن باطل است.
مؤلف بعد از بیان ادله اربعه به تنبیهات ششگانه
اصالة الصحة میپردازد که به چند مورد از آنها اشاره میشود: ۱- کدام نوع صحت در قاعده مراد است؟ به نظر مشهور مراد
صحت واقعی است ولی نظریه
صاحب مدارک و
صاحب قوانین صحت
اعتقادی است. البته همه بزرگانی که در حجیت اصالة الصحة به ظاهر فعل مسلم استناد میکنند همچون
علامه حلی به صحت
اعتقادی معتقدند. مصنف در ادامه به تفصیل وارد بحث شده و صور هفت گانه موضوع بحث را از نظر توافق و عدم توافق
عقیده عامل و حامل مورد بررسی قرار میدهد؛ ۲- با اجرای اصالة الصحة تنها آثار شرعی مترتب میشود؛ ۳- اصالة الصحة در جمیع صور
تعارض بر
استصحاب حاکم است.
مؤلف در خاتمه کتاب درباره اصالة الصحة در عقاید
مسلمان بحث میکند و نتیجه آن اینکه اصالة الصحة در عقاید مسلمان به این معنا که عقائدش را از راه معتبر شرعی به دست آورده جاری است.
کتاب به چاپ سنگی بدون فهرست و با اغلاط فراوان منتشر شده است.
نرم افزار جامع اصول الفقه،مرکز تحقیقات کامپیوتری
علوم اسلامی.
