تصدیق اقناعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تصدیق اقناعی، از اصطلاحات
علم منطق بوده و به
تصدیق راجح، بدون مقارنت با اعتقاد بالفعل به
امکان نقیض،
اطلاق می‌گردد.
ابن‌سینا در منطق شفا تصدیق (مقابل
تصور) را به لحاظ مراتب بر سه قسم می‌داند:
۱.یقینی: اعتقادی است که همراه آن
اعتقاد دیگری (بالفعل یا قوّه قریب به فعل) وجود دارد، مبنی بر اینکه احتمال خلاف در اعتقاد وی منتفی است و امکان زوال این اعتقاد در او نیست.
۲.شبه یقینی: اعتقادی است که یا همراه آن، اعتقادی که در قسم اول گفتیم وجود ندارد یا اگر وجود دارد امکان زوال دارد.
۳.اقناعی ظنی: اعتقادی است که همراه آن، اعتقاد دیگری (بالفعل یا قوّه قریب به فعل) وجود دارد، مبنی بر اینکه احتمال خلاف در اعتقاد وی منتفی نیست. اگر هم وی این اعتقاد دوم را ندارد، از این روست که
ذهن، متعرض آن نشده است و به آن توجه ندارد.
ابن‌سینا تصدیق اقناعی را با
تصدیق ظنی مترادف می‌داند، اما
خواجه طوسی بین این دو تفاوت قائل شده است: «… و در غیر (تصدیقِ) جازم اگر مقارنت حکم به امکان
نقیض، بالفعل نباشد و سبب قبولش، مسامحت نفس بُوَد آن تصدیق اقناعی است، ولی اگر مقارنتِ (حکم به امکان
نقیض) بالفعل باشد، چه امکان اقلی باشد چه اکثری، آن تصدیق که متعلق به طرف راجح باشد ظنی است».
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تصدیق اقناعی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۸.
