• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تسبیحات ثلاث

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تسبیحات ثلاث: یعنی گفتن سه بار ذکر: «سبحان اللّه» در رکوع و سجود و ذکر: «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا اللّه» با حذف «اللّه اکبر» در رکعت سوم و چهارم نماز و تسبیح حضرت فاطمه علیها السّلام.


۱- در ذکر رکوع که واجب است بنابر اقوی، می‌توان به گفتن هر ذکری اکتفا کرد و احتیاط (واجب) آن است که ذکر آن برابر با سه بار تسبیح صغری یا یک‌بار تسبیح کبری باشد، چنان که احتیاط (واجب) آن است که در صورت اختیار نمودن تسبیح، یا سه مرتبه تسبیح صغری را که عبارت از «سبحان اللَّه» است و یا یک‌مرتبه تسبیح کبری را که عبارت از «سبحان ربی العظیم و بحمده» است، اختیار کند و احتیاط بهتر آن است که آخری (یعنی سبحان ربی العظیم و بحمده) را انتخاب کند و احتیاط بیشتر آن است که همین ذکر را سه مرتبه بگوید.
[۱] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۹، کتاب الصلاة، القول فی الرکوع، مسالة۷.    
و «گفتن ذکر در سجده، همان گونه که در رکوع گذشت واجب است، البته تسبیح کبری در اینجا «سبحان ربی الاعلی و بحمده» است.
[۲] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۸۲، کتاب الصلاة، القول فی السجود، مسالة۲.    

۲- نمازگزار در غیر رکعت اول و دوم (یعنی در رکعت سوم و چهارم) نمازهای‌ واجب، بین خواندن سوره حمد و گفتن ذکر (تسبیحات‌ اربعه‌) مخیّر است و بعید نیست که برای امام جماعت، خواندن سوره حمد و برای ماموم، گفتن ذکر افضل باشد و برای کسی که فرادا نماز می‌خواند، سوره حمد و تسبیحات‌ اربعه‌، مساوی باشد. و کیفیت ذکر چنین است: «سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر» و واجب است بر عربی بودن آن مواظبت شود. و یک‌مرتبه گفتن آن کفایت می‌کند، و احتیاط و افضل آن است که آن را سه مرتبه تکرار کند و بهتر است که به این تسبیحات، استغفار (مثلاً استغفر اللَّه ربی و اتوب الیه) افزوده شود.
[۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۶، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۷.    
و احتیاط (واجب) آن است که تسبیحات را بیشتر از سه مرتبه نگوید، مگر آنکه به قصد مطلق ذکر باشد.
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۷، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۲۰.    
بنابراین گفتن تسبیحات مذکور بدون الله‌اکبر در رکعت سوم و چهارم صحیح نیست و کفایت از قرائت حمد نمی‌کند.
۳- در تعقیب (نماز) گفتن چیز خاصی لازم نیست و افضل آن است که آنچه از ائمه (علیهم‌السّلام) وارد شده است و در کتاب‌های ادعیه و روایات آمده، خوانده شود. و شاید افضل از همه آن‌ها، تسبیحات‌ حضرت صدّیقه زهرا (سلام‌اللَّه‌علیها) باشد، و کیفیت تسبیحات آن حضرت، بنابر احتیاط (واجب) سی و چهار تکبیر «اللَّه اکبر» و سپس سی و سه تحمید «الحمد للَّه» و پس از آن‌ها سی و سه تسبیح «سبحان اللَّه» است. و اگر در عدد آن‌ها شک نماید، درصورتی‌که از محل آن نگذشته باشد، باید بنا را بر کمتر بگذارد و اگر اشتباه کند و بر تعداد تکبیر یا غیر آن بیفزاید باید دست از زیادی بردارد و بنا را بر سی و چهار یا سی و سه بگذارد و (در چنین موردی) بهتر است در «اللَّه اکبر» و «الحمد للَّه» - نه در «سبحان اللَّه» - بنا بگذارد که یکی کم است سپس با گفتن یک‌مرتبه، عدد را تکمیل نماید.
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۹۲، کتاب الصلاة، القول فی التعقیب، مسالة۲.    

۲. مستحاضه که باید برای نمازش غسل و وضو انجام دهد و اگر جمع کند بین نماز ظهر و عصر و یا بین مغرب و عشا یک غسل کافی است. در بین دو نماز گفتن «مثل تسبیح حضرت زهرا (علیهاالسّلام) مضر نیست؛ اگرچه احوط، مراعات سرعت در جمع است.»
[۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۳۲، استفتائات امام خمینی، ج۱، ص۲۵۵، سؤال۵۶۳.    


۱. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۹، کتاب الصلاة، القول فی الرکوع، مسالة۷.    
۲. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۸۲، کتاب الصلاة، القول فی السجود، مسالة۲.    
۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۶، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۷.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۷، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۲۰.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۹۲، کتاب الصلاة، القول فی التعقیب، مسالة۲.    
۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۳۲، استفتائات امام خمینی، ج۱، ص۲۵۵، سؤال۵۶۳.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۴۷۲.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات فقهی | دیدگاه های فقهی امام خمینی | رکوع | سجده | فقه | نماز
جعبه ابزار