• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ترکیب مفصل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ترکیب مفصل، از اصطلاحات علم منطق بوده و به معنای توهم وجود ترکیب و از اسباب مغالطه لفظ مرکب می‌باشد.



ترکیب مفصل از اقسام مغالطه لفظ مرکب و سبب به وجود آمدن آن «توهم وجود ترکیب» است و آن در جایی است که از کنار هم قرار گرفتن دو یا چند امری که صدق کلام، منوط به انفصال و انفراد آنهاست، تصور و توهم انضمام و ترکیب به ذهن شنونده یا خواننده القا شود و با این توهم، کلام نیز کاذب باشد، مغالطه ترکیب مفصل شکل گرفته است که سبب آن «ترکیب مفصل» یا «توهم وجود ترکیب» نام دارد.


برای مثال، فردی که شعر می‌گوید و به لحاظ اخلاقی، فرد خوبی است اگر در وصف وی گفته شود: «فلانی شاعر خوب است.» اگر «فلانی شاعر» مبتدا در نظر گرفته شده باشد و «خوب است» خبر آن محسوب شود این جمله صادق است؛ زیرا ترکیبی میان شاعر و خوب به لحاظ صفت و موصوف‌بودن لحاظ نشده است، بلکه ترکیب میان فلانی و شاعر به صورت صفت و موصوف وجود دارد، اما اگر جمله طوری ادا شود که «فلانی» مبتدا شود و «شاعر خوب است» خبر آن شود و این مطلب القا شود که او شاعری خوب و تواناست، جمله کاذب می‌شود.
[۱] ابن مرزبان، بهمنیار، التحصیل، ص۲۷۴.
[۲] ابن ملکا بقدادی، هبة‌الله بن علی، المعتبر فی الحکمة، ج۱، ص۲۶۸.
[۴] مجتهد خراسانی، محمود، رهبرخرد، ص۳۵۹.
[۵] سهروردی، شهاب‌الدین، منطق التلویحات، ص۸۵.



۱. ابن مرزبان، بهمنیار، التحصیل، ص۲۷۴.
۲. ابن ملکا بقدادی، هبة‌الله بن علی، المعتبر فی الحکمة، ج۱، ص۲۶۸.
۳. ابن سینا، حسین بن عبدالله، النجات، ص۱۸۳.    
۴. مجتهد خراسانی، محمود، رهبرخرد، ص۳۵۹.
۵. سهروردی، شهاب‌الدین، منطق التلویحات، ص۸۵.
۶. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر:اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۵۹۹.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ترکیب مفصل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۷.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار