ترجمه قرآن (آیتی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ترجمه قرآن مجید مترجم:
عبد المحمد آیتی
این مصحف شریف توسط آقای آیتی به
زبان فارسی ترجمه شده است. مترجم که از شخصیت‌ها و ادبای امروز ایران و
عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی است دارای آثار متعددی از جمله:
ترجمه تاریخ العبر (تالیف
ابن خلدون)،
ترجمه نهج البلاغه و
صحیفه سجادیه و
معلقات سبع می‌باشد.
وی که اکثر فعالیت‌های علمی خود را درباره ترجمه متون مشغول بوده، اقدام به ترجمه قرآن مجید نموده است و با توجه به آشنایی که به قواعد
ترجمه و با اطلاعاتی که از
ادبیات عرب و نیز ادبیات فارسی داشته، سعی کرده قرآن را به گونه‌ای ترجمه نماید که سلیس و روان و قابل فهم برای کلیه اقشار جامعه بوده باشد. و در این زمینه تا حدودی موفق بوده است. وی برخی از موارد که به نظرش می‌رسیده که نیازمند به توضیح است، توضیحات را در پاورقی آورده تا خواننده اطلاعات لازم را در این باره بدست آورده و از طرف دیگر با این توضیحات برخی از ابهامات را برطرف نموده است.
۱- برخی از مطالب که نیاز به توضیح دارد در پاورقی آورده و توضیح داده است مثلا در آیه انما الصدقات..
در پاورقی توضیح می‌دهد که مراد
زکات است و یا در آیه اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم
در پاورقی توضیح می‌دهد که مراد از
اولی الامرائمه علیهم‌السّلام می‌باشد.
۲- در ابتدای هر سوره نام سوره‌ها را معنا نموده مانند: اعراف (بلندیها)
۳- در ترجمه کمتر از مطالب اضافی استفاده نموده است.
۴- در برخی از موارد علت نامگذاری سوره‌ها را بیان کرده است مانند
سوره حجرات که می‌گوید علت نامگذاری آن از آیه چهارم گرفته شده است و یا
سوره ممتحنه که از آیه دهم آن گرفته شده است.
با اینکه ترجمه، از قبیل جمله به جمله می‌باشد، اما در برخی از موارد در ترجمه، جمله‌ای مقدم شده است مانند آیه که جمله: «و هم یتلون الکتاب»
که در وسط آیه قرار دارد در ابتدا آمده است و چنین ترجمه شده است: با آنکه کتاب خدا را می‌خوانند
یهودان گفتند که... و یا آیه: قد افترینا علی الله کذبا ان عدنا فی ملتکم بعد اذ نجینا الله منها..
که چنین ترجمه شده است. پس از آنکه خدا ما را از کیش شما رهانیده است اگر بدان بازگردیم بر خدا
دروغ بسته‌ایم. که جمله اول و آخر مربوط به آیه در ترجمه، برعکس آمده است.
در مواردی که جمله با
حروف مشبهة بالفعل (ان) تاکید شده و در خبر آن هم حرف لام (برای تاکید) آمده است- در ترجمه تاکید آن بیان نشده است مانند: آیه ان هذا لشی ء عجیب
که چنین ترجمه شده است. این چیز عجیبی است. و نیز آیه:
ان ابراهیم لحلیم اواه منیب: ترجمه: ابراهیم بردبار است و رئوف است و فرمانبردار است.
عدم رعایت
معلوم و
مجهول بودن فعل مثلا در آیه
و قد نزل علیکم فی الکتاب ان اذا سمعتم آیات الله یکفر بها و یستهزا بها... چنین ترجمه شده: و از این پیش در این کتاب بر شما نازل کرده‌ایم که چون شنیدند کسانی آیات خدا را انکار می‌کنند و آن را به ریشخند می‌گیرند... در حالیکه دو فعل یکفر و یستهز مجهول هستند ولی در ترجمه معلوم ترجمه شده‌اند و یا در آیه
جمله: انی یؤفکون. چنین ترجمه شده: چگونه از حق منحرفشان می‌کنند. در حالیکه یؤفکون مجهول است و باید چنین ترجمه شود: چگونه بازگردانیده می‌شوند. و یا مانند آیه سوره و
و لا یوثق وثاقه احد: که در ترجمه آن چنین آمده است: و همانند زنجیر او به زنجیر نکشند. در این آیه فعل یوثق معلوم است در حالیکه مجهول معنا شده است که ترجمه صحیح چنین است: و کسی چون بند کشیدن او به بند نمی‌کشد.
در برخی از موارد زمان فعل در ترجمه رعایت نشده است مانند آیه
اذهب الی فرعون انه طغی که چنین ترجمه شده است نزد
فرعون برو که سرکشی می‌کند در حالیکه طغی
فعل ماضی است و لذا باید چنین ترجمه شود: نزد فرعون برو که او سرکشی کرده است. و یا آیه
و افوض امری الی الله که چنین ترجمه شده است: و من کار خویش به خدا واگذار کردم در صورتیکه افوض
فعل مضارع است و در ترجمه ماضی محسوب شده لذا ترجمه صحیح آن چنین است: و من کار خویش به خدا واگذار می‌کنم.
در آیه
و الهکم اله واحد لا اله الا هوترجمه چنین است: خدای شما خدایی است یکتا خدایی جز او نیست- در این آیه واژه اله وجود دارد که معنای اصلی آن
معبود است در صورتیکه در ترجمه به «خدا» ترجمه شده است. در حالیکه معادل کلمه خدا در عربی لفظ جلاله الله است و نیز در آیه
و هو الذی فی السماء اله و فی الارض اله که ترجمه چنین است: اوست که هم در آسمان خداست و هم در زمین خداست در صورتیکه ترجمه صحیح چنین است: اوست که در آسمان معبود است و در زمین (نیز) معبود است.
جدا نکردن مطالب اضافی از متن اصلی ترجمه در بسیاری از موارد برای روان شدن و سلیس بودن ترجمه کلماتی به ترجمه اضافه شده و این اضافات باید بواسطه پرانتز از متن اصلی جدا شوند که در ترجمه این کار صورت نگرفته است مانند: آیه
و اذ قلنا ادخلوا هذه القریة فکلوا منها حیث شئتم رغدا... در ترجمه آن آمده است: و به یاد آرید آن زمان را که به شما گفتیم: به این قریه درآیید و از نعمتهای آن هر چه و هر جا که خواسته باشید به فراوانی بخورید. در صورتیکه کلمات «به شما» و «نعمتهای» باید داخل پرانتز قرار گیرد. چونکه در متن آیه موجود نیست و یا مثلا در آیه
سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الداردر ترجمه چنین آمده است. سلام بر شما به خاطر آن همه
شکیبایی که ورزیده‌اید سرای آخرت چه سرای نیکوست. در حالیکه- کلمات: «آن همه» و «سرای
آخرت» باید داخل پرانتز قرار گیرد چونکه در متن قرآن وجود ندارد.
۱- جلد: گالینگور
۲- نوع کاغذ: معمولی
۳- خطاط: حبیب الله فضائلی
۴- نوبت چاپ: چهارم
۵- تاریخ انتشار: سال ۱۳۷۴ هجری شمسی
۶- ناشر: انتشارات سروش
۷- تیراژ: ۰۰۰/ ۵۰ نسخه
۸- دارای فهرست سوره‌ها
۹- توضیح علائم وقف در انتهای مصحف
۱۰- تعداد صفحات: ۶۰۴ صفحه
۱۲- تعداد سطر در هر صفحه: ۱۴ سطر
۱۳- متن ترجمه: صفحه مقابل آیات
۱۴- نوع ترجمه: جمله به جمله
۱۵- مترجم: عبد المحمد آیتی
نرم افزار جامع التفاسیر، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
