تراب و عظام (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تراب و عظام:
(كُنتُمْ تُرَابًا وَ عِظَامًا) تراب و عظام:
«تراب» به معنى (خاک)
و
«عظام» به معنى (استخوان‌ها) است.
معمولا بدن انسان نخست تبديل به استخوان‌هاى پوسيده و سپس خاک مى‌شود.
چرا تراب بر عظام مقدم داشته شده است؟
ممكن است اشاره به دو بخش مختلف بدن آدمى باشد:
• نخست گوشت‌ها فرو مى‌ريزد و خاک مى‌شود و استخوان‌ها سال‌ها بعد از آن باقى مى‌ماند و سپس مى‌پوسد و از بين مى‌رود.
• «تراب» اشاره به نياكان بسيار قديم باشد كه همگى خاک شدند و «عظام» اشاره به پدران كه استخوان‌هاى پوسيدۀ آنها باقى است.
به موردی از کاربرد
تراب و عظام در
قرآن، اشاره می‌شود:
(أَيَعِدُكُمْ أَنَّكُمْ إِذَا مِتُّمْ وَ كُنتُمْ تُرَابًا وَ عِظَامًا أَنَّكُم مُّخْرَجُونَ) (آيا او به شما وعده مى‌دهدهنگامى كه مُرديد و خاک و استخوان‌هايى پوسيده شديد، از قبرها بيرون آورده مى‌شويد؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى او شما را وعده مى‌دهد كه بعد از آن‌كه مرديد و خاک و استخوان شديد مجددا از خاک بيرون مى‌شويد، يعنى براى حساب و
جزا مبعوث مى‌شويد.
اين تعبير ممكن است اشاره به دو بخش مختلف بدن آدمى باشد، نخست گوشت‌ها فرو مى‌ريزد و خاک مى‌شود و استخوان‌ها سال‌ها بعد از آن باقى مى‌ماند و سپس مى‌پوسد و از بين مى‌رود.
اين احتمال نيز قابل توجه است كه «تراب» اشاره به نياكان بسيار قديم باشد كه همگى خاک شدند و «عظام» اشاره به پدران كه استخوان‌هاى پوسيده آنها باقى است.
يا به عبارت ديگر:
• مقدم داشتن «تراب» (خاک) بر «عظام» (استخوان‌ها) يا به خاطر اين است كه بازگشت خاک به زندگى نخستين عجيب‌تر است از بازگشت استخوان‌ها می‌باشد.
• يا اشاره به اين كه اجداد ما خاک شده‌اند و پدران ما تبديل به استخوان پوسيده می‌شوند.
• يا اشاره به اين كه نخست گوشت بدن انسان خاک مى‌شود و در كنار استخوان‌ها قرار مى‌گيرد و سپس استخوان‌ها خاک مى‌گردند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تراب و عظام»، ص۲۸۰.
