درب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَرِب (به فتح دال و کسر راء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای عادت کردن است. از مشتقات آن در
نهج البلاغه تَدْریب (به فتح تاء و سکون دال) به معنای عادت دادن می‌باشد.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره اهل شام كه به
صفّین آمده بودند و نیز در نامه‌ای به
مالک اشتر از این واژه استفاده کرده است. این ماده دو بار در نهج البلاغه آمده است.
دَرِب به معنای عادت كردن است. تدريب نیز به معنی عادت دادن می‌باشد.
امام (علیه‌السّلام) درباره اهل شام كه به صفّين آمده بودند می‌فرمايد:
«جُفَاةٌ طَغَامٌ عَبِيدٌ أَقْزَامٌ جُمِّعُوا مِنْ كُلِّ أَوْب وَتُلُقِّطُوا مِنْ كُلِّ شَوْب مِمَّنْ يَنْبَغِي أَنْ يُفَقَّهَ وَيُؤَدَّبَ وَيُعَلَّمَ وَيُدَرَّبَ» «خشن هستند و اراذل. بردگانند و پَستان. از هر ناحيه جمع شده و نژاد خالص ندارند. از كسانی كه بايد تفهيم شوند و تأديب گردند و تعليم فرائض و تمرين داده شوند.»
(شرح‌های خطبه:
)
آن حضرت به مالك اشتر نیز می‌نويسد:
«فَإِنَّ فِي ذلِكَ تَزْهِيداً لاَِهْلِ الاِْحْسَانِ فِي الاِْحْسَانِ تَدْرِيباً لاَِهْلِ الاِْسَاءَةِ عَلَى الاِْسَاءَةِ» «نيكوكار و بدكار در نزد تو يكسان نباشد اين عمل باعث مى‌شود كه نيكوكار از كار نيک كنار كشد و اين كار عادت دادن اهل بدى بر بدى است.»
(شرح‌های نامه:
)
اين لفظ در
قرآن مجید راه يافته نيست ولى در «نهج» دو بار آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درب»، ج۱، ص۳۷۹-۳۸۰.
