تجسس (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تجسس: (لاتَجَسَّسُوا وَ لایَغْتَبْ)«تجسس» و
«تحسس» هر دو به معنای جستجوگری است،
ولی اولی معمولًا در امور نامطلوب می‌آید، و دومی غالباً در امر خیر.
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ) (ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمان‌ها
گناه است؛ و هرگز در کار دیگران تجسس نکنید؛ و هیچ یک از شما دیگری را
غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! بیقین همه شما از این امر کراهت دارید؛
تقوای الهی پیشه کنید که
خداوند توبه‌پذیر و مهربان است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه تجسس - با جیم- به معنای پی‌گیری و تفحص از امور مردم است، اموری که مردم عنایت دارند پنهان بماند و تو آنها را پی‌گیری کنی تا خبرد ار شوی.
کلمه تحسس - با حاء بی نقطه- نیز همین معنا را می‌دهد، با این تفاوت که تجسس- با جیم- در
شر استعمال می‌شود، و تحسس- با حاء- در خیر به کار می‌رود، و به همین جهت بعضی گفته‌اند: معنای آیه این است که: دنبال عیوب مسلمانان را نگیرید، و در این مقام بر نیایید که اموری را که صاحبانش می‌خواهند پوشیده بماند تو آنها را فاش سازی.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تجسس»، ص۱۲۱.
