تبرئه ابراهیم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تبرئه از واژه «برا» که شخصی
اتهامی را از خود یا دیگران دور می‌کند و نیز
خداوند ، کسی را از آنها مبرا می‌کند، برداشت شده است.
اعتراف
بت پرستان قوم ابراهیم ، به
تبرئه و بیگناهی
ابراهیم از
ظلم در
سوره انبیاء آمده است:
فرجعوا الی انفسهم فقالوا انکم انتم الظـلمون. «پس به خود آمده و (به یکدیگر) گفتند در حقیقت شما ستمکارید.»
جمله «انکم انتم الظالمون» دلالت بر حصر دارد و مفهوم آن اعتراف به
نفی ظلم از ساحت
حضرت ابراهیم -علیه السلام - می‌باشد.
این جمله تفریع و نتیجه بر جمله (فسئلوهم ان کانوا ینطقون) است، چون مردم وقتی
کلام ابراهیم -علیه‌السّلام -را شنیدند و منتقل شدند به اینکه اصنام جماداتی بی شعورند که حرف نمی‌زنند،
حجت بر آنان تمام و هر یک از حضار در دل خود را خطا کار دانسته، حکم کرد به اینکه ظالم او است، نه
ابراهیم.
پس جمله (فرجعوا الی انفسهم)
استعاره به
کنایه است، و با کنایه از
تنبه مردم و تفکرشان در دل خبر می‌دهد، و معنای جمله (فقالوا انکم انتم الظالمون) این است که هر یک به نفس خود خطاب کرد که : تو چقدر ظالمی که جماد بی زبان را می‌پرستی؟.
بعضی از مفسرین گفته‌اند: معنای آیه این است که بعضی به بعضی دیگر مراجعه نموده گفتند: شما ظالمید. ولی خواننده خود می‌داند که چنین معنایی با مقام، که مقام اتمام
حجت بر همه است، همه‌ای که در
جرم و
ظلم شریکند، سازگار نیست.
و بر فرض هم که از بی تناسبی با مقام صرفنظر کنیم، و معنای مزبور را اختیار کنیم، اشکال دیگری در آن هست، و آن این است که در چنین مقامی باید گفته باشند: ما ستمکاریم نه
ابراهیم، همچنان که در نظایر آن همینطور آمده مثلا فرموده: (فاقبل بعضهم علی بعض یتلاومون، قالوا یا ویلنا انا کنا طاغین) و یا فرموده : فظلتم تفکهون انا لمغرمون بل نحن محرومون.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۳۱۷، برگرفته از مقاله «تبرئه ابراهیم ».
