تاریخ نزول القرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«تاریخ نزول القرآن الکریم» نوشته دکتر
محمد رافت سعید و به
زبان عربی است.
نویسنده در این کتاب به بررسی تاریخ نزول قرآن کریم طی ۲۳
سال بعثت و
نبوت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌پردازد. در این کتاب راه و روشی که
قرآن بدان وسیله بر پیامبر نازل شد؛ یعنی همان راه
وحی معرفی می‌شود. معنای لغوی و اصطلاحی وحی و گونه‌های تکلیم و سخن گفتن خداوند با بندگان برگزیده‌اش که در
آیه ۵۱ سوره مبارکه
شوری بدان اشاره شده، مراتب وحی و صورتهای مختلف وحی‌ای که بر پیامبر
اسلام نازل شد و... از جمله موضوعاتی که در این کتاب بدان پرداخته شده است. نویسنده در ابتدا به تعریف لغوی واژه «وحی» و سپس تعریف اصطلاحی آن پرداخته و معتقد است وحی اصطلاحا به معنای
ابلاغ و اعلان
حکم شرعی و یا غیر از آن از سوی
خداوند به پیامبر می‌باشد. بنابراین وحی دارای سه رکن اساسی است: موحی (وحی کننده) که
خداوند سبحان است. موحی الیه (وحی شونده) که شخص نبی است. و موحی به (وحی شده) که همان حکم شرعی و... است. در ادامه انواع و صورتهای سه گانه وحی که بر پیامبر اسلام نازل شده معرفی می‌شود که عبارتند از:
رؤیای صادقه ، دیدن
فرشته وحی در چهره حقیقی و واقعی اش و یا مشاهده
فرشته وحی به صورت مردی نیکو صورت که با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در محضر اصحاب آن حضرت سخن می‌گفت، القاء معنا توسط فرشته وحی در
نفس پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بدون اینکه آن حضرت فرشته را مشاهده نماید چگونگی نزول وحی بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آنچه در شب
معراج از جانب خداوند بر پیامبر
واجب گشت، تنزلات سه گانه قرآن کریم: تنزل اول به
لوح محفوظ ، تنزل دوم به
بیت العزة در
آسمان دنیا و تنزل سوم که همان تنزل بر
قلب مبارک پیامبر است که جهانی را روشن ساخت و مردم را از
ظلمت جهالت رهانید،
حکمت این تنزلات، نیاز
امت به نزول تدریجی
آیات ، بیان دیدگاههایی که درباره اولین آیات نازل شده ابراز شده است، ترتیب آیات نازله و ترتیب سور قرآنی، شب نزول قرآن و نیز بیان دیدگاهها درباره
آیه آغازین سوره مبارکه «
علق » و نیز تفصیل مضمون این سوره مبارکه، و در ادامه بررسی
تاریخ ، مکان و سبب نزول برخی سوره‌های قرآنی بر حسب تاریخ نزول و توضیحی پیرامون آنها، محتوای کتاب را تشکیل می‌دهند.
کتاب دارای یک مقدمه و عناوین ذیل می‌باشد: التعریف بالوحی، صور الوحی و ما تحقق منها لرسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، رؤیة النبی للملک، صورة مجیئ ملک الوحی فی هیئة الرجل، النفث فی الروع، کیفیة اتیان الوحی الی النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، ما فرض من الله تعالی لیلة المعراج، تنزلات القرآن الکریم، الحکمة من هذه التنزلات، حاجة الامة للنزول المفرق، نقل الناس من الضلال الی الهدی، اول ما نزل من القرآن، ترتیب آلآیات القرآنیة، ترتیب السور القرآنیة، لیلة نزول القرآن الکریم، تفصیل ما تضمنة سورة «العلق»، سورة «القلم»، سورة «المزمل» و... در پایان هم فهرست موضوعات و مطالب کتاب آمده است.
کتاب به قلم دکتر محمد رافت سعید نگاشته شده و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۳۶۷ صفحه اولین بار در
سال ۱۴۲۲ هجری قمری از سوی انتشارات «دار الوفاء للطباعة و النشر و التوزیع»
مصر منتشر شده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
