تاریخ معرة النعمان (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«تاریخ معرة النعمان»، تالیف محمد سلیم جندی (متوفی ۱۳۷۵ ق)، نویسنده سوری، به
زبان عربی است. نویسنده، در این اثر دو جلدی، تاریخ زادگاه خود را به تفصیل و از زوایای مختلف تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار داده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و سه جزء است؛ دو جزء اول، هر یک، از چهار فصل مشتمل بر بخش‌های متعدد تشکیل شده است. جزء سوم، تتمه معرفی خاندان‌های ساکن در معرة النعمان بوده و تا پایان به آن اختصاص یافته است.
محقق کتاب، پیش از شروع به تحقیق این کتاب تاریخی، لازم دیده است که برای شناخت معالم و اطلاع از احوال معرة النعمان به آن جا سفر کند. او، در این سفر با سید ناصر جندی، یکی از دوستان مؤلف آشنا شده و به اتفاق او به تحقیق در این سرزمین می‌پردازد. تصاویری نیز از این منطقه به دست می‌آورد. پس از بازگشت به
دمشق به این فکر می‌افتد که در ترتیب و نظم کتاب، تغییراتی داده و برخی مطالب را حذف و برخی را باقی گذارد. پس از دقت و تفکر عمیق در این مطلب، به این نتیجه می‌رسد که تاریخ مذکور را به حال خود باقی گذارد و با افزودن برخی معلومات و یافته‌ها و تعلیقه بر مطالب غامض آن، خواننده را در فهم کتاب یاری رساند، لذا بسیاری از اعلام تاریخی و جغرافیایی کتاب را توضیح داده و بعضی الفاظ و مصطلحات تاریخی مستعمله در بعضی از ازمنه را تفسیر کرده است. وی به جهت مشخص شدن تعلیقات خود از تعلیقات نویسنده، تعلیقات وی را با رمز (ج) نشان داده است.
نویسنده، در تاریخ معرة النعمان، مطالب متنوع و مباحث متعددی را مطرح کرده است که به طور خلاصه می‌توان به این موارد اشاره نمود:
تعریف لغوی و عرفی معره؛ ذکر معره در نوشته‌های منثور و منظوم اهل آن؛ معره در گذشته؛ زبان معره و
حیات دینی و اجتماعی آن؛ خصایص معری‌ها؛ اهل
سوریه و فرانسوی‌ها؛ طول و عرض معره؛ ارتفاع معره از سطح
دریا؛ راه‌هایی که از معره می‌گذرد؛ تعداد ساکنان معره و ملحقات آن؛
حکومت معره و پایتخت آن؛ کتاب خانه‌ها، مدارس و مساجد؛ بنای ضریح جدید ابی العلاء؛ حمام‌ها، بازارها، دکان‌ها و مساکن معره؛ چشمه‌ها و رودخانه‌های خارج از معره؛ مکان‌های مشهور و محلات شهر معره؛ عادات اهل معره در ولادت‌ها و ازدواج و وفات و مانند آن؛
روستاها و مزارع تابعه معره و جمعیت آنها که بر طبق حروف الفبا مرتب شده است؛ بیوت و خانواده‌های معروف در گذشته و حال و شخصیت‌های مشهور از
علما و محدثین و
شعرا و نویسندگان و ادبا و امرا و وزراء و گارگزاران حکومت و مانند آن.
در انتهای کتاب، مآخذ کتاب به ترتیب حروف الفبا، فهارس موضوعات، اسامی زنان و مردان، کتب و مجلات و جراید، دولت‌ها و قبایل و مذاهب و شهرها و امکنه آمده است.
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
