تاریخ خاک (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قدرت الهى از خاك بى‌جان، انسان جاندار مى‌سازد؛ لذا قرآن می‌فرماید: آغاز خلقت بشر از
خاک است نه
حیوانات تكامل یافته.
وجود خاک، قبل از خلقت
حضرت آدم (علیه‌السّلام ):
• «ان مثل عیسی عند الله کمثل ءادم خلقه من تراب ثم قال له کن فیکون؛
به یقین داستان
عیسی (در چگونگى آفرینش) در نزد خداوند همچون داستان آدم است كه او را از خاك آفرید سپس به او گفت: (انسان
زنده) باش، پس شد (به طورى كه گویى مى‌دیدى كه مى‌شود. و البته
مجسمه آن در بیرون و این در
رحم ساخته شد و هر دو به امر تكوینى خدا بدون
پدر انسان شدند. و اگر این معنى
دلیل الوهیت است پس هر دو باید اله باشند).»
• «والی ثمود اخاهم صــلحـا قال یـقوم اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره هو انشاکم من الارض...؛
و به سوى
قوم ثمود برادر (نسبى یا قبیله‌اى) آنها
صالح را (فرستادیم) گفت: اى قوم من، خداى یكتا را بپرستید، كه شما را جز او خدایى نیست، اوست كه شما را از این زمین آفریده (جدّ و جدّه اوّلتان را بلاواسطه و
نسل آنها را باواسطه از خاك خلق نموده) و شما را در آن زندگانى داده و آباد كردن آن را از شما خواسته؛ پس، از او (درباره گناهانتان)
آمرزش بخواهید آن گاه (با عمل‌هاى شایسته) به سوى او بازگردید، به
یقین پروردگار من (به بندگانش) نزدیك و (دعاهایشان را)
اجابت كننده است.» در
تفسیر آیه آمده است: خدا شما را از آدم (علیه‌السّلام ) و آدم (علیه‌السّلام ) را از خاک آفرید.
• «قال له صاحبه وهو یحاوره اکفرت بالذی خلقک من تراب...؛
رفیق (
مؤمن) او در حالى كه با وى در گفتگو بود (در ردّ
انکار قیامت) به او گفت: آیا به كسى كه تو را از خاك، سپس از نطفه آفرید، آن گاه به صورت مردى كامل درآورد
کفر ورزیدى؟ (انكار قیامت به اعتقاد
استقلال خود و اسباب ظاهریه در مقابل خدا
شرک در
ربوبیت و كفر به
حقّ است.)» مقصود از «خلقک من تراب» اصل خلقت است که آدم (علیه‌السّلام ) از خاک آفریده شد.
• «یـایها الناس ان کنتم فی ریب من البعث فانا خلقنـکم من تراب...؛
اى مردم، اگر از برانگیخته شدن (پس از
مرگ) در شكّ‌اید پس (در آفرینش خود دقت كنید كه) ما شما را از خاك آفریدیم (جدّ و جدّه نخستین‌تان را بلاواسطه و به نحو اعجاز، و
نسل آن دو را با واسطه به جذب مواد اوّلیه
خاک و انتقال آن به
بدن) سپس از نطفه سپس از علقه (لخته خون مبدّل از نطفه) سپس از
مضغه (پاره‌گوشتى مبدّل از علقه) كه برخى داراى خلقت كامل و برخى غیر كامل است، تا (كمال قدرت و حكمت خود را در این آفرینش تدریجى) براى شما روشن سازیم، و ما آنچه را بخواهیم (از مضغه) در رحم‌ها تا مدت معینى (كه
جنین كامل شود) برقرار مى‌داریم، سپس شما را در حال كودكى بیرون مى‌آوریم، سپس (حفظ مى‌كنیم) تا به كمال
رشد بدنى و روحى خود برسید، و برخى از شما (قبل از پیرى) قبض روح مى‌شود و برخى از شما به پایین‌ترین
مرحله عمر بازگردانده مى‌شود تا عاقبت بعد از
دانش (فراوان) چیزى نداند. و (روى) زمین را (در فصل زمستان) خشك و
مرده مى‌بینى، پس چون
آب را (به صورت باران و برف و تگرگ) بر آن فرو فرستیم مى‌جنبد و بالا مى‌آید و از هر نوع (گیاه و نهال) بهجت‌انگیز مى‌رویاند.»
• «ومن ءایـته ان خلقکم من تراب...؛
و از نشانه‌هاى (
توحید و
قدرت) او این است كه (جد و جدّه نخستین شما را بلاواسطه و) شما را (با چند واسطه) از خاك آفرید سپس به ناگاه شما (گروه بى‌حدّ و حصر) بشرید كه (در روى زمین) پیوسته پراكنده مى‌شوید.»
• «والله خلقکم من تراب...؛
و
خداوند (جدّ و جدّه نخستین) شما را (بلاواسطه و به نحو اعجاز) از خاك آفرید، سپس (شما را كه
نسل او هستید) از نطفه (آفرید) و خداوند شما را (كه
نسل آدمید ابتداء) از خاك، سپس از نطفه آفرید، آن گاه شما را جفت‌هایى (نر و ماده) قرار داد، و هیچ مادینه‌اى حمل بر نمى‌دارد و بر
زمین نمى‌نهد مگر به
علم او، و به هیچ سالخورده‌اى
عمر زیاد داده نمى‌شود و از عمر هیچ كس كم نمى‌گردد مگر آنكه در كتابى (لوح محفوظ) ثبت است، همانا اینها بر خدا آسان است.»
• «هو الذی خلقکم من تراب...؛
او همان است كه شما را از
خاک آفرید (
جدّ و
جدّه اعلایتان را ابتداء و به نحو
اعجاز، و شما
نسل او را با سیر
مراحلى قبل از ورود به
رحم، از خاك آفرید) سپس از
نطفه، آن گاه از
علقه (اندكى
خون بسته شده)، سپس شما را در حال كودكى (از رحم
مادر) بیرون مى‌آورد، بعد (شما را
زنده نگه مى‌دارد) تا به حدّ
کمال (جسمى و روحى) خود برسید، سپس (به زندگی‌تان ادامه مى‌دهد) تا پیر شوید، و از شما برخى پیش از آن (پیش از هر یك از
مراحل سه‌گانه كودكى،
بلوغ و پیرى)
قبض روح مى‌شود، و (این
مهلت) براى این است كه به مدت معینى (كه از
علم ازلی الهى گذشته و در
لوح محفوظ نگاشته شده) برسید و شاید (در مبدأ
نشوء و سیر تكاملى‌تان) بیندیشید.»
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تاریخ خاک».
