تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تاریخ ایران از
زمان باستان تا امروز اثر ادوین آریدوویچ گرانتوسکی و دیگران، با ترجمه کیخسر و کشاورزی به همت انتشارات مروارید انجام گرفته است.
در واقع کتاب حاضر توسط گروه دانشمندان ایران شناس دانشگاه‌های مسکو و لنینگراد نگاشته شده است و پیرامون تاریخ ایران زمین از دوران
هخامنشیان ، قرون وسطی تا زمان معاصر را در بر دارد.
این کتاب مشتمل بر ۳۲ بخش است که در ۴ عنوان کلی، ایران باستان، ایران قرون وسطی، ایران عصر جدید و ایران زمان معاصر تقسیم بندی شده است.
چهار بخش کتاب به طور خلاصه به شرح زیر است:
در بخش «ایران باستان» نتیجه پژوهش‌های علمی درباره آثار به دست آمده از مناطق مسکونی‌ای که انسان‌ها مسکن داشته‌اند، نظام اجتماعی‌ای که بر جامعه‌های آن
زمان حکمفرما بوده، پیدایش روابط طبقاتی و نخستین حکومت‌هایی که در این
سرزمین پدید آمده‌اند، بررسی شده است.
قسمت عمده این بخش به نخستین حکومتی که در
جهان پدید آمده، یعنی دولت هخامنشی اختصاص دارد. در زمان هخامنشیان و جانشینان این
دولت پس از استیلای اسکندر؛ یعنی دولت سلوکیه‌های مقدونیه، دولت پارتی و دولت ساسانی، طبعا روابط تولیدی بر مبنای برده
داری بوده و به موازات آن در برخی ناحیه پارس نخستین مرکز حکومت‌های هخامنشیان و ساسانیان ایران باستان بود، مناطق روابط زندگی اشتراکی محفوظ مانده است.
در دوران باستان ضمن مقایسه با
کشورهای دیگر، ایران از
پیشرفته‌ترین حکومت‌ها به شمارمی رفت؛ اما تاخت و تاز ویران گرانه بیگانان، جنگ‌ها و ستیزهای پیوسته میان فئودال‌ها، هجوم‌های غارت گرانه و نابود کننده بی شمار عشایر کوچ نشین به مردم شهر و
روستا ، به نابودی و ویرانی شهرها و روستاها در قرون وسطی منجر شد.
در دوران باستان ضمن مقایسه با
کشورهای دیگر، ایران از
پیشرفته‌ترین حکومت‌ها به شمار می‌رفته است.
با پیدایش
پیشرفت در روابط فئودالی در دولت ساسانی، دوره «تاریخ ایران باستان» پایان می‌یابد و دوره «ایران قرون وسطی» آغاز می‌شد که ویژگی مهم این دوره قدرت گرفتن روابط فئودالی و به موازات آن حفظ روابط پیشین؛ یعنی نظام برده
داری در برخی از مناطق
کشور است.
در دوران «عصر جدید»، هنگامی که در میان ملت‌های اروپایی
پیشرفت تاریخی ادامه داشت و روابط بورژوازی در آن
کشورها برپا می‌شد،
ایران ناتوان نتوانست در برابر تجاوز
کشورهای سرمایه داری ایستادگی کند و به
کشوری نیمه مستعمره تبدیل شد. از ویژگی‌های دوران «ایران معاصر» استقرار تدریجی روابط
سرمایه داری، شکل گرفتن طبقه کارگری و تاثیر بی چون و چرای این
طبقه در زندگی سیاسی
کشور، پیکار نیروهای
پیشرفته دموکراتیک علیه امپریالیست‌های بیگانه است.
رشد چشم گیر ایران در
پیشرفت صنایع، فلزگذاری و
صنعت نفت ، ایران را از یک
کشور کشاورزی، به
کشور کشاورزی صنعتی تبدیل کرده است. نویسندگان این کتاب ا. آ. گرانتوسگی و گ. آ. کاشلنکو نامزد علوم تاریخ، م. آ داندامایو دکتر علوم تاریخ، پرفسور‌ای. ب. پتروشفسکی نگاشته شده است. نویسندگان برای نوشتن مطالب این کتاب از نوشته‌های تاریخی شوروی، اروپای باختری و خود ایران مایه گرفته‌اند. این اثر که نخستین کوشش در زمینه ادبیات شوروی به زبان روسی است و کیخسرو کشاورزی آن را
ترجمه کرده است، به عنوان کتاب درسی برای دانشجویان دانشگاه‌ها و مدارس عالی تدوین شده است.
ایران، دارای تمدن بسیار کهن است و به موجب نظریه‌های دانشمندان و نوشته‌های علمی، نام ایران از
قبیله باستانی که خود را آریا نامیده گرفته شده و سرزمینی که این قبیله در آن ساکن بودند، آریان نام داشته است.
در
اروپا و
امریکا تا پیش از سال‌های ۳۰
سده بیستم،
کشور ایران را پرس می‌نامیدند. این نام وسیله یونانیان باستان به این
کشور داده شد و آن را از نام منطقه‌ای در جنوب باختری ایران به نام پارس گرفته‌اند.
ناحیه پرس نخستین مرکز حکومت‌های ایران باستان؛ یعنی هخامنشیان و ساسانیان بود و از این پس در جهان باستان، در بیزانس، و سپس اروپا، امریکا و دیگر مناطق نام پرس را برای این
کشور به کار می‌بردند، ریشه این نام از واژه ایرانی باستانی پارس گرفته شده است.
مهم‌ترین رویداد آغاز
قرن بیستم در ایران، انقلاب بورژوازی و ضد امپریالیستی بود، این
انقلاب در پی انقلاب ۱۹۰۵ روسیه در ایرن پا گرفت و بی گمان رویدادهای روسیه اثر فراوانی روی جنبش مردم ایران گذاشت.
دوران ایران معاصر پس از انقلاب کبیر سوسیالیستی در روسیه، آغازمی شود. این رویداد تاریخ بشری را از بنیاد دگرگون کرد. انقلاب اکتبر در عین حال که کوبنده‌ترین ضربه‌ها را بر پیکر سیستم‌های امپریالیستی جهان، به ویژه استعمارگران وارد کرد، موقعیت ملت‌های خاور از جمله ایران را نیرو بخشید و آن‌ها را در پیکار ضدامپریالیستی و آزادی شان توان بخشید.
آخرین بخش کتاب سیاست خارجی ایران و روابط شوروری
ایران در مرحله تازه نام دارد که در آن به روابط ایران با
کشورهای پیشرفته سرمایه داری،
کشورهای در حال رشد و
کشورهای عربی، روابط ایران و شوروی و روابط ایران با
کشورهای سوسیالیستی و اروپای خاوری پرداخته شده است.
کتاب تاریخ ایران به عنوان کتاب درسی برای دانشجویان دانشگاه‌ها و مدارس عالی تدوین شده است. نویسندگان این کتاب بر این عقیده‌اند که این اثر می‌تواند، مورد بهره برداری استادان دانشکده‌ها و مدارس قرار گیرد و حتی همه علاقه مندان به تاریخ ایران، می‌توانند از آن بهره مند شوند.
این کتاب را اولین بار در
سال ۱۳۸۵، انتشارات مروارید منتشر کرده و در سال ۱۳۸۶ به چاپ دوم رسیده است. در انتهای کتاب تاریخ شماری از ایران باستان تا زمان معاصر ضمیمه شده است.
نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
