تَأَوُّل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَأَوُّل (به فتح تاء) از مفردات
نهج البلاغه، به معنای
تاویل است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در
نامه‌ای به
معاویه از این واژه استفاده نموده است.
تَأَوُّل از
باب تفعّل به معنی تاویل است.
چنان‌که در
اقرب الموارد آمده است: «
تَاَوَّلَ الكلامَ مثل اوَّلهُ.»
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
آن حضرت (علیه‌السلام) در ضمن نامه‌ای به معاویه می‌نویسد:
«وَ قَدْ رامَ أَقْوامٌ أَمْراً بِغَيْرِ الْحَقِّ، فَتَأَوَّلوا عَلَى اللهِ فَأَكْذَبَهُمْ، فَاحْذَرْ يَوْماً يُغْتَبطُ فيهِ مَنْ أَحْمَدَ عاقِبَةَ عَمَلِهِ.» «جماعتی غیر
حق را قصد کرده علیه
خدا و
خلافت حقّه تاویل کرده و خود را محّق دانستند ولی خدا دروغ آن‌ها را آشکار نمود. (منظور اهل
جمل است) بترس از روزی که غبطه می‌خورد و شاد می‌شود کسی که عاقبت، عملش را پسندیده کرده است.»
همچنین آن حضرت در نامه‌ای دیگر به معاویه می‌نویسد:
«فَعَدَوْتَ عَلَى طَلَبِ الدُّنْيا بَتَأْويلِ الْقُرْآنِ، فَطَلَبْتَني بِما لَمْ تَجْنِ يَدي وَ لا لِساني، وَ عَصَيْتَهُ أَنْتَ و أَهْلُ الشّامِ.» «به طرف
دنیا جهیدی با
تأویل قرآن و از من خون
عثمان را خواستی که در آن دست و زبان من جنایتی نکرده است؛ ولی تو و اهل
شام عثمان را نافرمانی کرده و به نصرت او نیامدید.»
معاویه با تمسک به آیه
(وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً) مردم را به شبهه انداخت که من وظیفه دارم خون عثمان را بخواهم.
مواردی از این مادّه در نهج البلاغه به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تأوّل»، ص۱۰۱.
