بیع محاباتی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بیع محاباتی همان بیع به اقلّ از
ثمن المثل است.
در
عقد بیع، معمولاً طرفین می‌کوشند، تا آن‌جا که ممکن است، تعادل ارزش عوضین حفظ شود.
ازینرو بیع را از «عقود مبنی بر
مغابنه» می نامند.
براین پایه، هرگاه میان ارزش عوضین تفاوتی فاحش و عدم تعادلی غیرقابل
مسامحه وجود داشته باشد، و مغبون به هنگام عقد از ارزش مورد
معامله آگاه نباشد، به استناد
خیار غبن، حق برهم زدن معامله را خواهد داشت.
اما اگر به لحاظ دخالت امری عاطفی و مانند آن از روی
علم و عمد تعادل ارزش عوضین مورد توجه قرار نگیرد و ارزش
مبیع و
ثمن عرفاً متفاوت باشد، این خروج از تعادل میان تعهدات طرفین را «
محابات» و آن را بیع محاباتی می‌نامند که در آن خیار غبن وجود ندارد.
البته باید به قصد واقعی طرفین
عقد توجه کرد، و اگر مثلاً معلوم شود که قصد آن دو از عقد مزبور «
هبه» بوده، باید مقررات آن نوع عقد را بر روابط طرفین حاکم دانست.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بیع»، شماره۲۴۸۸.
