بیان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بیان، یکی از
اسامی قرآن است.
«بیان»
مصدر فعل لازم و به معنای واضح و روشن است، و به صورت مصدر و
اسم فاعل متعدی، به معنای روشن کردن و روشن کننده نیز به کار می‌رود. و «تبیان»
مصدر سماعی از
فعل متعدی و به معنای روشن کردن است.
بيان، از اسما و صفات قرآن:
هذا بَيانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ.
بيان حقايق و دلايل، به اشكال و انواع مختلف در قرآن:
وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فِي هذَا الْقُرْآنِ لِيَذَّكَّرُوا وَ ما يَزِيدُهُمْ إِلَّا
نُفُوراً.
به
مجادله پرداختن مردم (درباره حقايق)، به رغم بيان متنوع قرآن:
وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فِي هذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ وَ كانَ الْإِنْسانُ أَكْثَرَ شَيْ‌ءٍ جَدَلًا.
فزونى
نفرت مشرکان، به رغم فزونى بيان قرآن، در تشريع حقايق:
أَ فَأَصْفاكُمْ رَبُّكُمْ بِالْبَنِينَ وَ اتَّخَذَ مِنَ الْمَلائِكَةِ إِناثاً إِنَّكُمْ لَتَقُولُونَ قَوْلًا عَظِيماً وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فِي هذَا الْقُرْآنِ لِيَذَّكَّرُوا وَ ما يَزِيدُهُمْ إِلَّا
نُفُوراً.
برخی مانند
علامه طبرسی معتقدند «بیان» و «تبیان» هر دو به یک معنا است. طریحی میان بیان و تبیان، تفاوت قائل شده و گفته است: «بیان» روشن کردن مطلبی است؛ بی آن که دلیلی داشته باشد؛ ولی «تبیان»، روشن ساختن مطلبی با
دلیل و
حجت است.
چون قرآن حجت و دلیل روشن برای همه مردم است؛ در
آیه شریفه (هذا بیان للناس...)
با کلمه «بیان» وصف شده است.
اطلاق «تبیان» به
قرآن در آیه (... ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء...)
به این دلیل است که قرآن همه حقایقی را روشن می‌کند که بشر باید بداند و بدون آگاهی از آن‌ها نمی‌تواند راه
سعادت را بپیماید. و البته
قرآن کریم امور مؤثر در مسیر
هدایت و تامین زندگی و سعادت
بشر، در
دنیا و
آخرت را تبیین کرده است؛ به عبارت دیگر، هر چه از
امور شرعی و
دینی که مردم به آن نیازمندند، یا به صراحت (نص) و یا به احاله در قرآن آمده است؛ یعنی بیان و تعلیم برخی امور، به
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و جانشینان آن حضرت موکول شده است. بنابراین، بیان و تبیان از اسامی قرآنند.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «بیان ». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۷۱، برگرفته از مقاله «بیان».
